10 november is de Dag van de Mantelzorg; op deze jaarlijks terugkerende dag staan alle mantelzorgers centraal. Het doel van die dag is om mantelzorgers erkenning te geven voor het werk dat ze voor hun naaste doen. In het hele land worden allemaal activiteiten georganiseerd om de mantelzorger eens in het zonnetje te zetten.

Is het belangrijk om mantelzorgers te erkennen en te waarderen?

Op dit moment zorgen 3,5 miljoen mensen voor een ander. Hiervan zorgen 1,1 miljoen mensen zelfs langdurig en heel intensief. Veel mensen vinden het vanzelfsprekend om voor een ander te zorgen en beseffen vaak niet dat ze mantelzorger zijn.

Veranderende positie van mantelzorgers

De samenleving is in beweging; het aantal mensen met een chronische aandoening zal toenemen, ziekenhuisopnames duren korter, mensen blijven langer zelfstandig wonen met de nodige zorg, enzovoorts. Het is dan ook de verwachting dat steeds meer mensen zorg of ondersteuning nodig zullen hebben en een beroep zullen doen op hun naasten. Het overheidsbeleid is erop gericht om mantelzorg (nog meer) onderdeel uit te laten maken van het totale zorgsysteem. Hiermee komt de regie veel meer bij de zorgvrager en diens mantelzorger te liggen en is de rol van de professional veel meer ondersteunend en faciliterend. Vanuit de gedachte ‘voorkomen is beter dan genezen’ is het van belang dat mantelzorgers in beeld zijn.

Zijn mantelzorgers in beeld?

Uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers vaak niet in beeld zijn. Ze zijn niet in beeld, omdat ze zelf niet eens weten dat ze mantelzorger zijn. Maar ook gemeenten en andere organisaties die steun kunnen bieden, kunnen mantelzorgers vaak niet bereiken. Bij mantelzorg wordt vaak gedacht aan de zorg van familieleden aan ouderen, maar mantelzorgers hebben vele gezichten en komen op verschillende terreinen voor. De moeder van een kind met een verstandelijke beperking is ook mantelzorger, net als de zus van een man met een psychiatrische beperking.

Allemaal verhalen

‘Allemaal verhalen’ is het thema van de Dag van de Mantelzorg in 2014. Elke mantelzorger is anders en heeft zijn of haar eigen verhaal. Op een speciale website van Mezzo kunnen mantelzorgers hun ervaringen delen. Het is belangrijk om verhalen en ervaringen te delen. Aan de ene kant voor mantelzorgers zelf om van elkaar te leren of gewoon om te weten dat je niet de enige bent. Daarnaast helpt het beleidsmakers om hun beleid aan te passen aan de werkelijkheid en af te stemmen op de wensen en behoeften van mantelzorgers.

Zit ik als mantelzorger te wachten op de Dag van de Mantelzorg?

Mijn zoon van acht heeft PDD NOS en kenmerken van ADD en gaat naar het speciaal onderwijs. Ik voel me vooral moeder, maar de zorg voor hem is niet vergelijkbaar met de zorg voor zijn twee jaar jongere broertje en ik mag me mantelzorger noemen. Als beleidsadviseur sta ik achter de Dag van de Mantelzorg en vind ik het belangrijk dat er in ieder geval  één dag per jaar aandacht wordt gevraagd voor alle mantelzorgers.
Maar nu stel ik mezelf de gewetensvraag: zit ik als mantelzorger op die ene dag per jaar te wachten? Dan moet ik in alle eerlijkheid antwoorden dat ik daar niet direct op zit te wachten. Ik heb er meer aan dat iemand me op weg kan helpen in het moeras van regelgeving en instanties die mogelijk iets voor mij kunnen betekenen. Ik heb er iets aan dat het vervoer geregeld is en ik me als werkende moeder niet elke week weer opnieuw zorgen hoef te maken of ik het geregeld krijg dat iemand hem van school naar de buitenschoolse opvang kan brengen.

Wat is nu het belang van de Dag van de Mantelzorg?

Het is een mooi initiatief, maar het is belangrijker dat er iedere dag waardering en erkenning is voor alles wat ik doe als mantelzorger. Dat ik elke dag een beroep kan doen op steun en hulp die ik in mijn specifieke situatie nodig heb om de zorg voor mijn zoon vol te houden en te kunnen combineren met mijn gezin, mijn werk en mijn sociale leven. De meerwaarde van de Dag van de Mantelzorg zit er vooral in dat er aandacht wordt gevraagd voor mantelzorgers zowel lokaal als landelijk. Op die manier kom ik er als moeder van een kind met een beperking achter dat ik ook een mantelzorger ben. Zijn de mantelzorgers weer even in beeld bij de gemeenten en andere organisaties. Daarmee hopen we uiteindelijk dat mantelzorgers elke dag de steun en hulp kunnen ontvangen die ze nodig hebben. Om die reden zit ik als mantelzorger wel te wachten op de Dag van de Mantelzorg.

Marja Veenstra is adviseur bij het Huis voor de Zorg, een onafhankelijke organisatie, die zich inzet voor de belangen van (potentiële) zorgvragers in Limburg. Daarnaast is ze werkzaam voor het Platform Mantelzorg Limburg, dé provinciale organisatie, die zich inzet voor de belangen van Mantelzorgers in Limburg.
Ze is in de eerste plaats moeder van 3 kinderen, maar daarnaast ook mantelzorger van haar oudste zoon, die PDD NOS en kenmerken van ADD heeft en naar een school gaat die gespecialiseerd is in onderwijs aan kinderen met een stoornis in het autisme spectrum.
Bereikbaar via: marja.veenstra@huisvoordezorg.nl

Op 10 november vindt jaarlijks de Dag van de Mantelzorg plaats. In aanloop naar deze dag vraagt Atria aandacht voor verschillende genderaspecten van mantelzorg.