Hoe presenteer je cijfers zonder te vervallen in stereotypen? Dat vroeg ik me af na het zien van het verhaal ‘Hoe verdelen vrouw en man werk, zorg en invloed?’ van het CBS, de Argumentenfabriek en Animatiestudio in60seconds.

De broek aan

Het verhaal begint veelbelovend: de vrouw wordt als eerste genoemd, en dat is meestal wel anders. Ook is ze even groot als de man en voor de verandering heeft ze nu eens geen rok aan, maar een blauwe broek. De man heeft één wenkbrauw opgetrokken, misschien omdat hij qua aantal met 8,3 miljoen (tegenover 8,4 miljoen vrouwen) in de minderheid is?
Met de symbolen voor werk, zorg en invloed gaat het CBS op de historische tour: een boekentas die me doet denken aan mijn middelbare-schoolperiode, een wieg uit de tijd van m’n oma en een megafoon. Nou ja, nog geen spreekwoordelijke man overboord…

De plaatjes die de jaren ’50 voorstellen zijn in zwart-wit. Handig om hiermee de geschiedenis aan te geven.
Oei, daar lijkt het in de tegenwoordige tijd uit de hand gelopen. Baby in de kinderstoel heeft het op een brullen gezet, papa fronst z’n blik en heft z’n handen vertwijfeld omhoog, terwijl op het fornuis een pan staat waar de vlam in is geschoten. Moeder denkt na.

Verkleedpartijtje

Op naar het hoofdstuk ‘Invloed in de samenleving’, waar moeder een toga heeft aangetrokken en vader nog lijkt te twijfelen over de attributen die hij nog meer uit de verkleedkist zal halen. Inmiddels heb ik het benauwd gekregen: we krijgen toch nog wel meer diversiteit te zien in de afbeeldingen? Waar is toch dat homogezin en hoe is arbeid en zorg daar verdeeld?

Na een oude trouwfoto zijn we weer in het nu beland, aan het werk. Papa en mama zitten op kantoor: mama met een flesje water (is ze aan de lijn?), papa heeft koffie (of is het thee?). Waar zijn de stratenmakers, de technische beroepen of de banen in de zorg?
Ik scrol snel verder, op zoek naar ouders uit etnische minderheidsgroepen, eenoudergezinnen en/of samengestelde gezinnen: hoe doen die het?
Aan mijn dagdromerij komt abrupt een einde als ik bij de financiën beland: de belabberde economische zelfstandigheid van vrouwen is verworden tot een rood beursje; de mannen krijgen een blauwe portefeuille.

Mama aan de top

Er volgt een ode aan de pil, de wegbereider voor kleinere gezinnen. Maar waarom toch steeds dat hetero kerngezin met twee witte ouders en twee witte kinderen, een jongen en meisje? Ondertussen geeft mama de baby te eten, staand nota bene (misschien wil ze snel in haar toga schieten). Gelukkig is papa best bereid om een afwas te doen, hij is tenslotte bijna vier uur meer gaan zorgen per week sinds 1975.
Mamma heeft inmiddels de Tweede Kamer bereikt. In 1969, toen ze nog maar met 8% vrouwen in de Kamer zat, zakte ze haast weg achter het spreekgestoelte. Nu met 38% kun je haar tenminste goed zien. Op andere plekken aan de top van bedrijfsleven of universiteit gaat het nog niet zo goed, maar als rechters zijn vrouwen in de meerderheid.

Mama kijkt eens goed naar haar bijna lege beurs en geeft haar baby nog eens staand te eten.
Gelukkig, in het groepsportret over invloed staat dan eindelijk een dame met een -iets- getinte huidskleur

Als er muziek bijzat, dan kon die nu aanzwellen voor de daverende conclusie: ‘er zijn nagenoeg evenveel mannen als vrouwen in Nederland en werk, zorg en invloed zijn niet gelijk verdeeld’. Emancipatie nog steeds niet voltooid dus, wil het CBS met dit verhaal laten zien. Zo jammer dat deze belangrijke boodschap in beeld wordt gebracht met onnodig veel stereotype en simpele plaatjes. Eerst troost ik me nog met de gedachte dat ik waarschijnlijk niet tot ‘de doelgroep’ voor dit verhaal behoor. Maar waarom zou je eigenlijk een ‘breed publiek’ wel opzadelen met zo’n beperkt beeld van de diverse en kleurrijke Nederlandse samenleving?

Agnes Jansen is mediapsycholoog. Zij werkte als PR- en communicatiemedewerker bij Atria.

• Hoe verdelen vrouw en man werk, zorg en invloed?