De balans tussen werk en zorg is zoek
Laten we nu doorpakken
We raken in Nederland steeds meer overbelast. Het combineren van werk, zorg en soms ook leren, wordt voor burgers een steeds zwaardere opgave. Op 31 oktober presenteerde de Sociaal-Economische Raad (SER) zijn advies, getiteld Een werkende combinatie. Advies over het combineren van werken, leren en zorgen in de toekomst, aan minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Atria is positief over dit advies van de SER: het probleem van overbelaste burgers wordt erkend en op de agenda gezet.
Atria onderschrijft daarnaast het streven naar het verhogen van de arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid van vrouwen. Ook ervaart Atria het als zeer positief dat de diversiteit van doelgroepen die met het combineren van werk en zorg te maken hebben, aan bod komt. Dit sluit goed aan bij Atria’s intersectionele perspectief. Vooral kwetsbare groepen zoals lager opgeleiden, ZZP-ers en alleenstaande moeders beschikken over minder hulpbronnen in het combineren van werk en zorg. Dit verdient de nodige aandacht in het te vormen beleid. Atria is dan ook benieuwd naar de reactie van de minister en zal dit dossier zorgvuldig, en met een gender-sensitieve blik, blijven volgen.
SER: Oplossing combinatiedruk door een gecombineerde aanpak
De toenemende combinatiedruk heeft verschillende oorzaken en gevolgen voor mensen in verschillende levensfasen: elke generatie heeft weer andere ballen in de lucht te houden. Zo staan jonge ouders vooral voor de uitdaging om zorg voor de kinderen en werk te combineren, terwijl veertigplussers, al dan niet met (schoolgaande) kinderen, vaak ook optreden als mantelzorger voor de eigen ouders. Omdat problemen rondom het combineren van werk, zorg en leren over de gehele levensloop spelen, ligt de oplossing volgens de SER in een brede, gecombineerde aanpak van zes oplossingsrichtingen:
- slimmer organiseren van tijden
- realiseren van sluitende dag-arrangementen voor schoolgaande kinderen
- optimaliseren van (opname van) verlof na de geboorte van een kind
- verbetering van de combinatie van arbeid en mantelzorg
- stimuleren van een leven lang leren en ontwikkelen
- ontwikkelen van de markt voor persoonlijke dienstverlening
Deze door de Raad aangedragen oplossingen moeten gezamenlijk tot stand worden gebracht door ouders, overheid en sociale partners. Een aantal van deze oplossingen is echter niet nieuw en reeds aangedragen in het SER advies uit 2011, getiteld Tijden van de Samenleving. De SER merkt daarom terecht op dat er nog vooruitgang nodig is op dit dossier en dat het nu tijd is om in actie te komen.
Atria: intensivering van de kinderopvang verbreden en meer nadruk op vaderschapsverlof
Atria benadrukt het belang van het waarborgen van de keuzemogelijkheden voor ouders, tussen (formele) kinderopvang en verlof. Een verdere intensivering en verbetering van de kwaliteit van kinderopvang voor kinderen van 0-2 jaar, en aanvullende beleidsmaatregelen, zijn nodig om kinderopvang voor kinderen van 0 tot 2 jaar beter mogelijk te maken en maatschappelijk beter geaccepteerd te krijgen. In het verlengde van deze beoogde cultuuromslag, wil Atria ook de rol van vaders onder de aandacht brengen. Verlofregelingen dienen zo te worden vormgegeven dat zij vaders (of partners) stimuleren om het verlof daadwerkelijk te gebruiken. Om dit te bewerkstelligen adviseert Atria om – naast een intensivering en verbreding van kinderenopvang – ouderschapsverlofregelingen een betaald en dwingend recht (niet CAO-specifiek) te maken. Dergelijke beleidsmaatregelen zijn goed voor het welzijn van kinderen, voor de arbeidsparticipatie van moeders, en uiteraard voor de ‘zorgparticipatie’ van vaders en partners.
