“Ben je zenuwachtig?”, appte mijn zusje mij nog. “Ja, best wel. Ik ben bijna op kantoor en ik vind het spannend”, antwoordde ik. Deze week ben ik een hoofddoek gaan dragen. Ik kies ervoor om een hoofddoek te dragen als vorm van aanbidding. Deze motivatie is eerder spiritueel dan rationeel, het is lastig in woorden te vatten. Ik kies er vooral voor om mezelf te zijn en te doen wat ik wil en me niet meer te laten weerhouden door alle mogelijke negatieve gevolgen die gepaard gaan met het dragen van een hoofddoek. De hoofddoek wordt namelijk door een deel van de bevolking gezien als vorm van onderdrukking. Ik ervaar dat niet zo, de vrouwen die ik ken hebben er zelf voor gekozen om een hoofddoek te dragen. Dat geldt ook voor mij. Ik draag mijn hoofddoek en I will own it.

Lekker ding

Op maandagochtend was het zover: ik ging voor het eerst met een hoofddoek naar kantoor. Het moment dat mijn collega’s mij voor het eerst zagen zal ik nooit meer vergeten, en ik word weer emotioneel als ik eraan denk. Onderweg naar kantoor dacht ik nog: Hoe zouden mijn collega’s reageren en welke vragen zou ik krijgen? Gelukkig reageerden mijn collega’s heel positief en waren ze blij voor me dat ik deze keuze had gemaakt. Sommige collega’s vroegen me waarom ik de hoofddoek draag, of stelden mij praktische vragen zoals welke kleuren hoofddoeken ik inmiddels had aangeschaft.

Eén collega noemde mij “lekker ding”. Haar opmerking raakte mij, omdat ze hiermee impliciet wil zeggen: je ziet er goed uit en ik steun je. Na die opmerking kon ik mijn tranen niet in bedwang houden. Want waar heb ik me al die tijd druk om gemaakt? En hoe fijn en belangrijk is het om collega’s te hebben die je steunen en een veilige omgeving creëren waar je jezelf kunt zijn?

Onderweg naar kantoor dacht ik nog: Hoe zouden mijn collega’s reageren en welke vragen zou ik krijgen?

Traject

Ik wilde al jaren een hoofddoek dragen, maar ik was er nog niet klaar voor. Bijvoorbeeld omdat ik niet wist hoe daarmee mijn kansen op de arbeidsmarkt beïnvloed zouden kunnen worden. Ik wist ook niet hoe men op straat zou reageren. Zou ik negatieve reacties krijgen, zoals mijn twee hoofddoek dragende zussen, die weleens worden benaderd alsof ze de Nederlandse taal niet beheersen? Er waren voor mij ook praktische redenen die mij ervan weerhielden om een hoofddoek te dragen. Zo wilde ik mijn haar nog op verschillende manieren kunnen stylen.

Begin 2019 was ik er wél klaar voor, ik had voor mezelf besloten dat ik dit jaar een hoofddoek zou dragen. Het is voor mij een vorm van aanbidding, daarnaast wil ik laten zien dat ik een trotse moslima ben. Ik ging daarna onbewust als een echte onderzoeker te werk en paste bijna een theoretisch model voor gedragsverandering toe. Van de bewustwordingsfase ging ik naar de voorbereidingsfase. Ik bekeek tutorials van hippe hijabis* en kocht verschillende hoofddoeken online. Ik kwam erachter dat het afhankelijk is van je gezichtsvorm welke hoofddoekstijl bij je past.

Toen ik voor de eerste keer een hoofddoek probeerde, stond het mij voor geen meter. Nu moet ik erom lachen, maar toen was ik teleurgesteld, want ik wilde er met hoofddoek wel mooi en hip uit zien. Maar ik gaf niet op. Uiteindelijk kwam daar mijn eureka-moment – en al zeg ik het zelf, de hoofddoek stond me best goed. De volgende stap was het testen van mijn hoofddoek op straat.

Er waren voor mij ook praktische redenen die mij ervan weerhielden om een hoofddoek te dragen. Zo wilde ik mijn haar nog op verschillende manieren kunnen stylen.

In de testfase kreeg ik veel leuke reacties van vrienden en familie. Het voelde ook goed om een hoofddoek te dragen, ik voelde me eindelijk compleet. Ik begon mijn hoofddoek dus vaker in mijn vrije tijd te dragen. Op mijn werk wilde ik dat bewust nog even niet doen, omdat ik eerst zeker wilde weten dat ik dit echt wilde. Maar toen ik de eerste week zonder hoofddoek op werk verscheen, merkte ik dat ik de hoofddoek miste. Dat was het moment dat ik dacht: Ik ga een hoofddoek dragen.

Reacties van onbekenden

Voordat ik een hoofddoek droeg had ik nooit ervaren hoe onbekenden daarop reageren. Van andere vrouwen hoorde ik soms dat ze met hoofddoek anders en soms ook negatief behandeld werden. Ik had daar zonder hoofddoek minder last van. Ik werd gezien als “anders” dan andere moslims, ik zou niet zo conservatief en beter geïntegreerd zijn. Waarop ik vertelde dat een vrouw met hoofddoek niet per definitie geloviger en minder geïntegreerd is dan ik zonder hoofddoek.

Ik ben dezelfde Jamila, die zich inzet voor de veiligheid en emancipatie van vrouwen in Nederland.

Nieuwsgierig was ik dan ook naar hoe mensen zouden reageren toen ik wel een hoofddoek ging dragen. Ik ben namelijk dezelfde Jamila, die zich inzet voor de veiligheid en emancipatie van vrouwen in Nederland. Ik ben ook dezelfde Jamila die het leuk vindt om lekker te eten bij Nederlandse tentjes (want Marokkaans eten kan ik zelf maken).

Toen ik recentelijk naar een typisch Nederlands eettentje ging waar ik vaker kom, viel het me op dat dat ik door de gasten anders werd aangekeken. Een ander voorbeeld was de aanname die een zorgverlener deed, toen ik haar bezocht met mijn dochtertje. Zij ging ervan uit dat ik een thuiszittende moeder was die niet werkt en dus een traditionele rol vervult. Nooit eerder deed iemand die aanname. Zou het door mijn hoofddoek komen?

Ik heb het geluk dat ik de vrijheid heb om een hoofddoek te dragen, hoewel het zorgelijk is dat deze vrijheid steeds meer onder druk komt te staan. Is het niet net zo goed een vorm van onderdrukking als er van vrouwen met hoofddoek verwacht wordt deze af te doen?

Reacties van anderen kunnen lastig zijn, maar het belangrijkste is dat je trouw aan jezelf blijft. Wil je een hoofddoek dragen? Doe dat. Wil je liever je haar roze verven? Doe dat dan (ook). En zoals een vriendin ooit tegen mij zei: Wees jezelf en own it.

*Vrouw die een hijaab oftewel hoofddoek draagt