In de rubriek Zij in de politiek krijgen vrouwelijke politici het woord. Op welke successen zijn ze trots? Hoe gingen zij om met obstakels in hun carrière? En hebben ze nog een gouden tip voor vrouwen met politieke ambities? Deze week: Europarlementariër (D66) Samira Rafaela. 

“Ik heb bestuurskunde gestudeerd, waarbinnen ik een sterke focus op grote maatschappelijke vraagstukken had, die impact hebben op de sociale positie van mensen in de samenleving. Zodoende ben ik als trainee gestart bij onder andere de gemeente Amsterdam. Voordat ik het parlement in ging, ben ik bij Politie Nederland komen te werken, waar ik heb geadviseerd op inclusie en maatschappelijke spanningen.

Ik heb in de loop der tijd veel gezien door samenwerkingen met maatschappelijk middenveld, maar ook omdat ik zelf onderdeel ben van allerlei netwerken en groepen, dat wij heel veel te doen hebben op gebied van sociale gelijkheid in Europa.

Dat is wel de rode draad door al mijn activiteiten heen en dat heeft zich vertaald in onderwerpen als migratie, vrouwenrechten, lhbti-rechten, arbeidsmarktdiscriminatie. Ik ben voor het EU parlement gegaan om me echt met onder andere wetgeving bezig te kunnen houden en hier in de internationale gemeenschap mijn invloed te kunnen uitoefenen op de sociale gelijkheid in Europa.”

“Wat denk ik heeft bijgedragen aan mijn succes is dat ik me heel duidelijk heb uitgesproken over sociale ongelijkheid.”

Cruciale stappen

“Ik denk dat het heel cruciaal is geweest, dat ik van jongs af aan heb gecommuniceerd thuis over wat ik graag wilde bereiken. Op mijn zestiende werd ik al meegenomen naar Brussel door mijn moeder en zij heeft mij uitgelegd wat ze hier deden bij de instituties. Een van de belangrijkste dingen is jezelf vragen stellen als: Waar krijg je energie van? Wat is jouw missie? Ik ben al vroeg met levensvragen aan de slag gegaan en merkte dat ik getriggerd werd door onrecht.

Het tweede is, Ik ben doelbewust naar omgevingen en rollen op zoek gegaan. Zoals een politieke jongerenorganisatie om op die manier aan de maatschappij bij te dragen. Ik begon ook rolmodellen om mij heen te verzamelen. Dat waren mensen die zeiden: ‘ik geloof in je’, ‘je bent talentvol’. Het helpt om mensen om je heen te verzamelen die advies leveren en toegang kunnen geven tot een bepaald netwerk.

Wat denk ik heeft bijgedragen aan mijn succes is dat ik me heel duidelijk heb uitgesproken over sociale ongelijkheid. Als je duidelijk bent en je communiceert wat je vindt, dan val je daarin op. Dat is iets wat ik vrouwen zou willen meegeven: als je ambitie hebt, of een missie, en je vindt dat dit gehoord moet worden, dan moet je je uitspreken.”

“Je bent jong,  vrouw, je hebt ook een kleur. Dat zijn drie extra dimensies die bepaalde dingen op mijn weg moeilijker hebben gemaakt.”

Obstakels

“Ja, dat zit vooral in stereotypen bevechten. Je bent jong,  vrouw, je hebt ook een kleur. Dat zijn drie extra dimensies die bepaalde dingen op mijn weg moeilijker hebben gemaakt. Dat is bijvoorbeeld discriminatie in het onderwijs geweest en discriminatie op de arbeidsmarkt. Het levert natuurlijk altijd weerstand op. Het is niet leuk om mee te maken. Het is discriminatie, dat doet ook pijn bij iemand.

Een ander obstakel is jaloezie op de werkvloer. Onder vrouwen onderling, maar ook de zittende norm, die alles wat nieuw is en komt aankloppen een beetje bedreigend vindt. Je moet een norm doorbreken of je hebt last van een norm omdat je er niet lijkt. Dat kan zich uiten in subtiele uitsluiting of passieve agressiviteit.”

Privé vs. loopbaan

“Ik ben blij dat door een feministische moeder ben opgevoed, die zich bewust is geweest is van gelijke rechten voor vrouwen: Je hebt recht op je eigen stem, laat niemand jouw rechten ontnemen en onderwijs jezelf.

De obstakels, die ik net noemde, doen als mens in de privésfeer ook iets met je. Daarom is het zo belangrijk dat we arbeidsdiscriminatie tegengaan. Jongeren die dit keer op keer meemaken, die betrekken dit op zichzelf, dit is iets wat ze ook mee naar huis nemen. Dit moeten we voorkomen. De strijd die ik nu voer, heb ik vooral vanuit mijn moeder meegekregen.”

Frank Ruiter voor Leidraad, 2019

Steun en inspiratie

“Mijn moeder heeft mij altijd erg gesteund in mijn carrière. Ook vrouwen binnen de politieke partij hebben zich om mij bekommerd, zoals Petra Stienen en Lousewies van der Laan. Dit was zowel door middel van woorden ‘je kan het en geloof in jezelf’, advies over politieke situaties en wat je als vrouw meemaakt, als in een goed woordje voor mij doen.

De rode draad hierin is dat dit soort rolmodellen inclusief mijn moeder, maar ook allerlei andere mensen zoals vrienden, erkennen dat ze in jou geloven. Dat mensen dit zo expliciet uitspreken geeft veel steun. Het is belangrijk om mentoren om je heen te verzamelen.”

Successen

“Ik ben heel trots op de afgelopen campagne en het feit dat ik nu in het Europees parlement zit. Ik had tot voor kort niet durven dromen dat het me ging lukken om in het Europees parlement te komen. Het was nog ver weg, ik zat nog niet in de Brussel bubble. Ik wist dat het geen gegeven was, dat ik daar zou zitten. Tot de allerlaatste dag was ik heel erg onzeker of het zou lukken.

Ik heb de keuze gemaakt om me kandidaat te stellen en ik had nog nooit campagne gevoerd. Ik heb samen met mijn campagneteam een hele mooie campagne neergezet, die heel erg grassroots was. Onze boodschap heeft veel mensen aangesproken, wat zich heeft geuit in voorkeursstemmen: 32510.

De overstap viel mee, omdat dit mijn droombaan is en ik voelde me snel heel goed in de omgeving. Dit is waar ik floreer: internationaal, divers qua cultuur, met politiek, waarden en rechten bezig zijn.”

“Ik had tot voor kort niet durven dromen dat het me ging lukken om in het Europees parlement te komen.”

Vrouwen in de politiek

“Het is heel erg belangrijk, omdat we in die functies kunnen meebeslissen over onderwerpen die ons raken. Ik ben schaduwrapporteur op Women on Boards, wat als doel heeft meer vrouwen in bestuursraden krijgen. We hebben te weinig vrouwen die doorstromen naar de top van onze organisaties, wat betekent dat vrouwen niet meedoen aan de besluitvorming. We doen nog niet genoeg mee in onderwerpen zoals veiligheid voor vrouwen, geweld tegen vrouwen, work-life balance, handel, klimaat. Dit zijn allemaal onderwerpen waarbinnen vrouwenrechten bewaakt moeten worden.

Ik probeer nu zelf vanuit de internationale handelsmissies heel hard inzetten op Gender Chapters in handelsovereenkomsten: in elke overeenkomst een hoofdstuk komen over de bescherming van vrouwen en gendergelijkheid. Gelukkig vond eurocommissaris Mälmstrom (handel 2014-2019) dit belangrijk.

Identiteit

“Ik ben dochter van een Afrikaanse man, die naar Europa kwam omdat hij het sociaaleconomisch slecht had, en van een vrouw, die zelf Nederlands, Curaçaos en joods is. In de geschiedenis van mijn voorouders is veel onrecht. Ik heb door mijn achtergrond verschillende kanten van de geschiedenis meegekregen en het belang van eerlijke verdeling van de welvaart in de wereld.

Mijn identiteit is daar uiteindelijk het resultaat van. Het strijden tegen onrecht komt voort uit geschiedenislijnen die mij dat hebben ingegeven. Dat is ook waarom ik doe wat ik doe. Dat is zeker heel erg persoonlijk aangewakkerd door wie mijn ouders zijn en wat hun voorouders hebben meegemaakt. De missie om onrecht te bestrijden is door verschillende familiegeneraties doorgegeven.”

“Ik heb door mijn achtergrond verschillende kanten van de geschiedenis meegekregen en het belang van eerlijke verdeling van de welvaart in de wereld.”

Frank Ruiter voor Leidraad, 2019

Tips voor politica

“Laat je niet wijsmaken dat politiek niet voor jou is. Politiek is ook voor vrouwen. Ik denk zelfs dat vrouwen op sommige vlakken het beter kunnen doen dan mannen: we hebben een heel natuurlijk talent voor verbinding, sensitiviteit en intuïtie. Ik merk dat zulke eigenschappen juist goed passen bij de politiek met het oog op vrede en goede, positieve uitkomsten. Ik moedig vrouwen aan om deze competenties te omarmen.

Politiek kan af en toe moeilijk zijn. Des te meer reden dat er meer vrouwen in de politiek nodig zijn, zodat we elkaar kunnen steunen en beschermen. Het is echt een heel leuk en eervol vak.

Ik hoop van harte dat vrouwen toch die stap willen nemen, ondanks dat het nu nog niet allemaal goed geregeld is, qua arbeidsvoorwaarden voor vrouwen. Daar zijn we wel keihard voor aan het werken in de politiek, maar ook daar hebben we juist meer vrouwenstemmen voor nodig.”

“Als wij vrouwen beter willen bedienen vanuit de maatschappij en politiek dan moeten we dit intersectioneel benaderen.”

Ten slotte

“Als wij vrouwen beter willen bedienen vanuit de maatschappij en politiek dan moeten we dit intersectioneel benaderen. We praten vaak over vrouwen alsof het een grote groep van dezelfde vrouwen is, maar we hebben verschillende kenmerken. Vrouwen van kleur, met arbeidsbeperking, jonge vrouwen, oudere vrouwen, iedereen maakt andere dingen mee. We moeten ons heel erg bewust zijn van de verschillen tussen vrouwen en de diversiteit onder vrouwen zelf bevorderen, ook in politieke instituties.

Ten tweede vind ik dat geweld tegen vrouwen en specifiek online geweld tegen vrouwen moet aangepakt worden met wetgeving. Ik ga in het Europees parlement hameren vanuit de vrouwenrechtencommissie op speciale wetgeving op het gebied van online harassment tegen vrouwen. Het kan zo bedreigend zijn voor vrouwen in het algemeen, juist omdat het ook anoniem kan. Het gespui wat op vrouwen afkomt, is echt onacceptabel. Dit is iets waarvan ik zeg: ‘Vrouwen, we moeten daar samen tegen optrekken en maak ons op alle manieren hard om dit tegen te gaan.’“

Auteur: Noémi Prent, met dank aan Lynn Roest