Zeker de lokale politiek vraagt om vrouwen
Bij Atria, kennisinstituut voor vrouwenemancipatie, leven zorgen over het geringe aantal vrouwen in de gemeentepolitiek. Er is meer nodig dan de kiezer alleen, schrijven beleidsmedewerkers Esther de Jong en Zehra Sariaslan op 8 april 2017 in Trouw.
Drie vrouwen zijn na de verkiezingen via voorkeurstemmen toch in de Tweede Kamer gekomen. De kiezer gaf hiermee het signaal meer vrouwen in de Kamer te willen. Desondanks zien we een neergaande trend in de vertegenwoordiging van vrouwen in het parlement. Er is meer nodig dan de kiezer alleen.
Politieke partijen moeten nu aan de slag om het tij van de teruglopende participatie van vrouwen in de politiek te keren. Over een klein jaar zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Door nu in te zetten op het maken van ruimte voor vrouwen in de lokale politiek, werken we niet alleen aan een betere vertegenwoordiging van vrouwen in de gemeenteraden; dit zal uiteindelijk ook zijn effect hebben op de samenstelling van de Tweede Kamer. Gemeenteraden vormen immers een kweekvijver voor landelijk talent. Wat we zaaien in 2018, oogsten we bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen.
Dit jaar is het 100 jaar geleden dat vrouwen passief kiesrecht kregen. Vanaf 1917 groeide de vertegenwoordiging van vrouwen in het parlement gestaag. Tot 2010, toen zette een daling in, die met de uitslag van de laatste verkiezingen doorzet. Slechts 54 vrouwen (36 procent) zijn afgelopen maart verkozen. Dat zijn er vier minder dan in de ‘oude’ Tweede Kamer (39 procent). De oproep ‘Stem op een Vrouw’ heeft niet voldoende mogen baten. Met die 36 procent vrouwen in de Tweede Kamer steekt Nederland schril af tegen andere Europese landen als Zweden (44 procent en Finland (42 procent). Best dramatisch voor een land dat pretendeert geëmancipeerd te zijn.
Te eenvormig
De verkiezingen zijn een democratisch hoogtepunt: kiezers spreken zich uit wie hen mag vertegenwoordigen. Die vertegenwoordiging zou een zo goed mogelijke afspiegeling van de samenleving moeten zijn. Dit is niet alleen van symbolisch belang, want diverse perspectieven geven vorm aan de samenleving. Een te eenvormige volksvertegenwoordiging brengt het gevaar met zich mee dat belangen van degenen die niet vertegenwoordigd zijn over het hoofd gezien worden. Behalve de man-vrouw verhouding gaat het ook om diversiteit op andere vlakken, zoals verschillen in etnische en culturele achtergrond.
Politieke partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de samenstelling van hun kandidatenlijst en daarmee de diversiteit. Nog meer dan in de Tweede Kamer is in de lokale politiek het aandeel vrouwen relatief laag en het groeit nauwelijks. Met 28 procent zijn vrouwen beperkt vertegenwoordigd in gemeenteraden en met hun aandeel in colleges van burgemeester en wethouders (b. en w.) is het nog slechter gesteld, slechts een op de vijf is vrouw.
De lokale politiek raakt het leven van de burger direct. Daarom is het van belang alle stemmen, ook die van vrouwen, te horen. Door de decentralisaties van een aantal jaren geleden, liggen beleidsbeslissingen over de leefwereld van vrouwen (en mannen) sterker in handen van de gemeentepolitiek.
Zo zijn thuiszorg en mantelzorg bij uitstek sectoren waarin veel vrouwen actief zijn. Hun geringe politieke participatie betekent ook geringe invloed op het beleid in deze sectoren. Daar kan verandering in komen wanneer de lokale afdelingen van partijen nú in actie komen en actief beleid voeren om divers vrouwelijk talent te scouten en te ondersteunen bij het verwezenlijken van hun politieke ambities.
Actief beleid
Uit onderzoek van kennisinstituut Atria naar de vertegenwoordiging van vrouwen in de lokale politiek blijkt dat de dominante politieke cultuur als vrouwonvriendelijk geldt. Daar is ruimte voor evenwichtiger menselijk leiderschap. Ook is actief beleid nodig om vrouwen te werven en behouden voor de lokale politiek.
Terwijl mannen zichzelf vaak kandidaat stellen voor verkiezingen, doen vrouwen dat minder vaak: zij willen gevraagd worden. Kandidatencommissies van de politieke partijen moeten daarom actief op zoek gaan naar vrouwelijke kandidaten uit verschillende etnische groepen.
Onze tip hierbij is: benut kweekvijvers, kijk naar maatschappelijke organisaties in de regio waar vrouwen een actieve of bestuurlijke rol vervullen. Ambitieuze en talentvolle vrouwen zijn er genoeg. En vrouwen: wees niet te bescheiden. Stel jezelf actief beschikbaar.
