Jarenlang nam het aantal vrouwen in de politiek gestaag toe. Het leek erop dat de man/vrouw-ratio vanzelf wel in evenwicht zou komen. Maar anno 2019 zien we dat de stijgende lijn niet heeft doorgezet. Stugge stereotypes werken het succes van vrouwelijke politici tegen.

Vrijdag 21 juni 2019 organiseerde de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) samen met Atria een expertmeeting in het kader van het partnerschap Werk.en.de Toekomst om met een groep (ervarings-)deskundigen na te denken over concrete oplossingen.

Vrouw in mannenkleren

De bijeenkomst begint met een korte inleiding van Nenita La Rose, voorzitter van de NVR. Zij geeft het stokje door aan Julia Wouters, schrijver van De zijkant van de macht, communicatieadviseur en voormalig politiek adviseur van Lodewijk Asscher. Wouters vertelt hoe we nog steeds niet denken aan een vrouw als we ons een plaatje van een belangrijk politicus voor de geest halen. “Wie is die vrouw in mannenkleren?” vragen we onszelf dan af. Het plaatje in ons hoofd klopt niet met wat we zien en dus geven we de politica in kwestie niet het voordeel van de twijfel, maar juist het nadeel. Waar Mark Rutte zelden gevraagd wordt zijn kledingkeuze te verantwoorden, krijgen zijn vrouwelijke collega’s dergelijke inhoudsloze vragen vaak te verduren. Om hier op een fatsoenlijke manier mee om te kunnen gaan, moeten we subtiele dominantiestrategieën herkennen en een eigen tegenstrategie van samenwerking inzetten.

Stemmen op kwaliteit

Vervolgens spreekt Gina Lafour van Stem op een Vrouw over het succes van hun campagne. De afgelopen jaren hebben vrouwen lager op de kieslijst relatief veel zetelwinst behaald, wat grotendeels te danken is aan de sterk toegenomen bekendheid van de Stem op een Vrouw-campagne. De organisatie richt zich niet specifiek op leren omgaan met stereotypes. Het voornaamste doel van de campagne ligt in bewustwording creëren bij de stemmer en politici zelf. Zo kunnen we de – immers vaak onbewuste – vooroordelen die we hebben jegens vrouwelijke politici resetten en rechtzetten. Het gaat Lafour overigens over alle vrouwen. Vrouwen van allerlei verschillende culturele achtergronden, klassen, seksuele oriëntaties en identiteiten. Want, zo zegt ze zelf:

Het is de hoogste tijd dat onze democratie ons een goede afspiegeling biedt.

Conclusies

Het panel bestaat naast Gina Lafour en Julia Wouters uit mediamaker én VN- Vrouwenvertegenwoordiger 2019  Clarice Gargard en GroenLinks-Kamerlid Nevin Özütuk. Nadat de panelleden elkaar waar nodig hebben aangevuld, is het tijd om ook de rest van de aanwezigen bij het gesprek te betrekken. Dit mondde uit in de volgende concrete aanbevelingen:

• Solidariteit tonen met vrouwelijke collega’s, oftewel: niet vervallen in het queen bee-syndroom, wat maakt dat je andere vrouwen geen succes gunt.
• Mentorschappen tussen (vrouwelijke) veteranen in het vak en nieuwkomers
• Trainingen op maat
• Meer toe-eigenen en claimen. Hier hoort wel een kritische kanttekening bij: waar vrouwen misschien af en toe van mannen kunnen leren wat dit betreft, mannen ook van vrouwen kunnen leren door soms een stapje terug doen.
• Profilering op belangrijke portefeuilles, of deze portefeuilles nu als typisch masculien of typisch feminien worden beschouwd.
• Andere vrouwen actief promoten op social media
• Zorgende kwaliteiten vieren, niet onderwaarderen
• Gender mainstreaming/budgetting
• Gewoon doen en durven, zonder het jezelf aan te rekenen wanneer iets niet lukt
• Kritiek die volgt uit stereotypering niet persoonlijk nemen. Het is zowel een structuur als een tactiek, en heeft meer met de maatschappij te maken heeft dan met jouw kunnen en slagen.
• Hele keten meenemen, ook gezien de wisselwerking tussen publiek en privé
• Belangrijke rol voor het onderwijs, waar het immers begint. Politieke partijen dragen zelf verantwoordelijkheid (in de vorm van een gelijke, representatieve verdeling van lijsttrekkers).
• Zet rolmodellen in waar nodig
• Belangrijke rol voor ouders en sociale omgeving van het kind: bewust opvoeden, zonder genderstereotyperingen.

Verslag: Else Kappenberg, stagiair Communicatie en Externe Betrekkingen