Atria heeft in opdracht van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) onderzoek gedaan naar de deelname van vrouwen in gemeenteraden, Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, Tweede en Eerste Kamer en kabinetten van 1946 tot 2019. Op alle bestuursniveaus blijft het aandeel verkozen vrouwen hangen tussen de 32 en 35%. Dit is nog ver van een representatieve vertegenwoordiging van rond de 50%.

In het kader van 100 jaar vrouwenkiesrecht wil de ROB graag meer inzicht krijgen in hoe het staat met de participatie van vrouwen in het openbaar bestuur. Atria heeft hiervoor per verkiezingsjaar het percentage vrouwen onderzocht.

Vertegenwoordiging van vrouwen

Uit het onderzoek blijkt het volgende:

• Het percentage vrouwen in de gemeenteraad is gedurende de gehele naoorlogse periode lager dan die in Provinciale Staten en de Tweede Kamer.
  Tegelijkertijd is dit het enige niveau waar het percentage vrouwen met iedere verkiezing is toegenomen. En waar nog steeds een duidelijk stijgende lijn is vast te stellen.
• Op alle niveaus is de sterkste stijging in verkiezingen van vrouwen in de jaren 1966 tot begin jaren 90.
  Hierbij stegen de percentages van onder de 10 naar 22 op gemeentelijk niveau. En tot rond de 30 voor provinciaal en landelijk niveau. Het lijkt niet toevallig dat deze sterke stijging samenvalt met de ‘tweede feministische golf’.
• Aan het begin van de 21^e eeuw is een duidelijke dip te zien in het aantal vrouwen dat wordt verkozen op landelijk en provinciaal niveau.
  Dit zijn op landelijk niveau de verkiezingen in 2002. Die vinden plaats direct na de moord op Pim Fortuyn, waarbij de LPF veel stemmen wint ten koste van de PvdA. Bovendien is dit de periode waarin het rechtspopulisme opkomt met partijen als LPF en PVV. De kieslijsten van deze partijen bestaan grotendeels uit mannen.

Er is geen verband te vinden tussen het aantal vrouwen op direct verkozen posities en het aantal vrouwen op indirect verkozen posities. Gemeenteraad – wethouders; Provinciale Staten – Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer; Tweede Kamer en regering.

Rol politieke partijen

Politieke partijen spelen een belangrijke rol in het bepalen van het aandeel van vrouwen in de politiek. Door de samenstelling van hun kieslijsten beïnvloeden zij het gemak waarmee vrouwen gekozen worden. En zij zijn degenen die kandidaten voordragen voor de positie van wethouder, gedeputeerde, staatssecretaris en minister. Om een gelijke representatie van vrouwen en mannen in de politiek te behalen is hun inzet van groot belang.

Lees hier het hele Onderzoek naar deelname van vrouwen in het openbaar bestuur plus het essay

Lees verder:

• Dit waren de eerste zeven vrouwen die het schopten tot Tweede Kamerlid
• De eerste vrouwelijke burgemeesters
• Handreiking Meer vrouwen in de Provinciale Staten
• Handreiking voor meer vrouwen in de gemeenteraad
• Onderzoeksrapport Vrouwenstemmen in de raad