Atria heeft een brief en analyse verzonden op 21 thema’s uit de Rijksbegroting 2019 die van belang zijn voor emancipatie van vrouwen naar Woordvoerders Emancipatie, Veiligheid, Volksgezondheid, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en fractievoorzitters.
Atria analyseert hierin in hoeverre de voorgenomen investeringen van het kabinet de realisering van een gelijke positie van mannen en vrouwen bevorderen of juist verhinderen.
Daarnaast heeft Atria onderzocht of en hoe de plannen en doelstellingen van de Emancipatienota 2018-2021 tot hun recht komen in de Rijksbegroting.

Positieve onderdelen uit de Rijksbegroting:

• het opzetten van het interdepartementaal beleidsonderzoek deeltijdwerk
• de verhoging van kinderopvangtoeslag
• het besluit te investeren in erfgoed en in voorlichting ten aanzien van zwangerschapsdiscriminatie
• bevorderen van een gelijke positie van mannen en vrouwen

Onderdelen uit de Rijksbegroting die meer aandacht behoeven:

• de noodzaak van een gender-sensitieve en intersectionele aanpak van huiselijk geweld
• cybergeweld en intimidatie op de werkvloer
• met betrekking tot de verdeling arbeid en zorg zou meer aandacht mogen zijn voor de rol van mannen en werkgevers in mogelijk maken van een eerlijkere taakverdeling tussen mannen en vrouwen

De bevindingen en aanbevelingen worden hieronder kort samengevat.

Veiligheid

Analyse: Atria signaleert dat de aanpak en preventie van gender gerelateerd geweld onvoldoende is geïntegreerd in het samenhangend veiligheidsbeleid. Daarnaast zijn onderwerpen zoals cybergeweld en intimidatie op de werkvloer niet in de Rijksbegroting opgenomen.

Aanbevelingen: Effectief beleid ten aanzien van huiselijk geweld vraagt om een gender-sensitieve benadering, omdat in het merendeel van de gevallen van huiselijk geweld de verdachte man is en het slachtoffer vrouw. Dit is bovendien een verplichting voortvloeiend uit het Verdrag van Istanbul. Een gender-sensitieve aanpak houdt rekening met de sociaal-culturele rollen die aan mannen en vrouwen gekoppeld zijn, de legitimeringen waarmee geweld tegen vrouwen is omgeven en in het bijzonder met de verschillen in macht die daaruit voortvloeien. Effectief beleid vraagt ook om een intersectionele aanpak, waarin aandacht wordt besteed aan hoe maatschappelijke, sociale, economische en juridische factoren op elkaar inwerken in hun effect op de positie van vrouwen en op het risico op partnergeweld. Dit is niet alleen nodig bij huiselijk geweld, maar ook bij een aanpak van intergenerationele overdracht, kindermishandeling en meer in het algemeen bij beleid ter preventie van gender gerelateerd geweld.
Een aantal onderwerpen zijn in de Rijksbegroting niet opgepakt, zoals cybergeweld en intimidatie op de werkvloer, terwijl dit grote maatschappelijke problemen zijn met vele negatieve (financiële) gevolgen. Atria bepleit een integrale aanpak van alle vormen van online (seksuele) discriminatie in een breder cyberveiligheidsbeleid met inbegrip van een genderperspectief.

Combineren van arbeid en zorg

Analyse: In de Rijksbegroting is er terechte aandacht voor het bestrijden van zwangerschapsdiscriminatie. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in de kinderopvangtoeslag en er komt een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) naar deeltijdwerk. Tegelijkertijd richt de regering zich met name op het stimuleren van vrouwen om meer uren te gaan werken, maar niet op het voor mannen mogelijk maken om in deeltijd te gaan werken en meer te zorgen. Tevens is er geen aandacht voor de rol van werkgevers hierin. Ook voor het doorbreken van beroepssegregatie laat de regering weinig concrete ideeën zien, terwijl vrouwen in sectoren werken waar deeltijd de norm is en die bovendien minder betalen.

Aanbevelingen: Een meer gender-sensitieve en intersectionele benadering van de diverse aspecten van het vraagstuk van verdeling arbeid en zorg is nodig. Er dient een onderzoek te worden gedaan naar het doorbreken van beroepssegregatie. Het is tevens van belang dat de overheid randvoorwaarden creëert die het combineren van arbeid en zorg mogelijk te maken, zoals goede regelingen ten aanzien van flexibele werktijden en verlofduur rondom geboorte van een kind en mantelzorg.

Vertegenwoordiging in top, wetenschap en bedrijfsleven

Analyse: Het behalen van het streefcijfer van 30% vrouwen in de Raden van Commissarissen en Raden van Bestuur in 2020, verloopt traag en dreigt zelfs achteruit te gaan. Specifieke aandacht gericht op het vergroten van het aandeel vrouwen in de top van het bedrijfsleven en wetenschap zien we echter niet terug in de begrotingen van de regering.

Aanbevelingen: Atria pleit er voor om als het streefcijfer van 30% in 2020 ten aanzien van de vertegenwoordiging van vrouwen in de top van het bedrijfsleven niet wordt gehaald, een afdwingbaar quotum in te stellen. Daarnaast onderstreept Atria dat er blijvend aandacht wordt besteedt aan het aandeel vrouwen onder hoogleraren.

Genderstereotypering

Analyse: Het doorbreken van genderstereotypering in onderwijs en op de arbeidsmarkt is nauwelijks opgenomen in de Rijksbegroting, terwijl het belang hiervan wel is onderkend in de emancipatienota . Door genderstereotype keuzes in opleidings- en beroepstrajecten gaat talent verloren en vanuit economisch en maatschappelijk perspectief gezien is dit onwenselijk.

Aanbevelingen: Dit belangrijke thema dient aan de hand van een veelzijdig beleid een bredere plek te krijgen dan alleen in de alliantie Werk.en.de.Toekomst , en het Techniekpact . Een samenwerking tussen ministeries, werkgevers, scholen, onderwijsverenigingen en het maatschappelijk middenveld is nodig om genderstereotypering in het onderwijs en op de arbeidsmarkt tegen te gaan.

Erfgoed

Analyse: Atria juicht het besluit toe om te investeren in erfgoed, waaronder digitalisering en verduurzaming, zodat het erfgoed beter toegankelijk wordt en blijft voor toekomstige generaties. Het erkennen van de rol van erfgoed, zoals archieven, en de hernieuwde aandacht voor geschiedenis is positief.

Aanbevelingen: Het besef dat gender- en LHBTI-gelijkheid geen vanzelfsprekendheden zijn maar verworvenheden uit het verleden is van groot belang. Essentieel onderdeel is de erkenning van het koloniale verleden van Nederland en de sporen die dat nalaat in erfgoed, evenals de noodzaak van aandacht voor de vaak onderbelichte bijdragen van vrouwen in de geschiedenis.

Lees hier de volledige brief en analyse:

Analyse van Atria, kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, van de Rijksbegroting 2019 op 21 thema’s die van belang zijn voor emancipatie van vrouwen

Bekijk ook:

werk en zorg | loonkloof | huiselijk geweld | cybergeweld | arbeidsdeelname vrouwen