Feministe, verzetsstrijdster en initiatiefneemster van de actie ‘De Nationale Feestrok’. Mies van Lennep studeerde Engels. In 1919 trouwde ze met de bankier Jan Boissevain. Op de zolder van het grote grachtenpand aan de Keizersgracht in Amsterdam, waar zij met haar man en vijf kinderen woonde, leidde zij een schoonheidssalon met de naam ‘Gezondheid + Schoonheid = Levenslust’.

Wie: Mies Boissevain-van Lennep
Geboortedatum: 21 september 1896
Geboorteplaats: onbekend
Sterfdatum: 18 februari 1965
Plaats van overlijden: onbekend
Alternatieve naam: Adrienne Minette van Lennep, Mies van Lennep

Het leven van Mies Boissevain-van Lennep

In 1919 trad Mies in het huwelijk met Jan Boissevain, bankier, met wie zij drie zoons en twee dochters kreeg.

In dezelfde jaren werd Mies Boissevain-van Lennep actief in de vrouwenbeweging. Vanaf 1936 was ze voorzitster van de Amsterdamse afdeling van de ‘Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap’. Namens het Comité tot Verdediging van de Vrijheid van de Arbeid van de Vrouw (CVVAV) schreef ze limericks tegen het voornemen van Romme in 1937 om betaalde arbeid van de vrouw te verbieden. De limericks werden als advertenties geplaatst in ‘De Groene Amsterdammer’. Een voorbeeld:

Een man met een pover salaris
had een zoon met talent voor notaris
Met aandoenlijke trouw
slooft hier moeder de vrouw,
maar helaas, Romme komt vóór hij klaar is.

Ook nam Mies Boissevain het initiatief voor een ‘hutspotclub’, een eetclub waar vrouwen van alle rangen en standen eens per maand voor weinig geld met elkaar konden dineren. Vaak kwamen er ook spreeksters, die bijvoorbeeld vertelden over hun beroep. Het ging Boissevain-van Lennep om de onderlinge solidariteit tussen vrouwen, ongeacht rangen en standen.

Tweede Wereldoorlog

Al vanaf 1933 ving Mies joodse vluchtelingen uit Duitsland op. Tijdens de oorlog nam het hele gezin deel aan het verzet. Mies was onder andere betrokken bij het redden van joodse kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Haar echtgenoot Jan werd al in 1941 opgepakt en overleed vlak voor het eind van de oorlog in een Duits concentratiekamp. Twee zoons werden gefusilleerd, haar oudste dochter zat in de Scheveningse gevangenis, haar derde zoon overleefde Dachau. Zelf werd Mies Boissevain op 2 augustus 1943 gearresteerd. Zij overleefde de concentratiekampen Vught en Ravensbrück.

In Kamp Vught kreeg Boissevain-van Lennep op een zeker moment een dasje toegestuurd, gemaakt van allerlei kleine lapjes. Ze herkende er stukjes stof in van jassen, broeken en andere kledingstukken van vrienden en bekenden. Aan haar medegevangenen vertelde Mies het verhaal dat bij elk stukje stof hoorde. Dat bracht de andere vrouwen ertoe ook herinneringen te gaan ophalen. Dit versterkte de saamhorigheid onder de vrouwen.

Deze gebeurtenis is waarschijnlijk de aanleiding geweest voor Boissevains initiatief om na de oorlog het idee van De Nationale Feestrok te introduceren. Zij wilde dat alle vrouwen op hoogtijdagen een zelf genaaide en geborduurde rok zouden dragen, gemaakt van oude lapjes met persoonlijke herinneringen, als herdenkingsteken en feestelijk saamhorigheidssymbool tussen vrouwen. In de beginjaren na de oorlog kreeg haar idee veel navolging. Vrouwen naaiden en borduurden zeer enthousiast aan hun rokken. Een aantal bijzondere feestrokken wordt bewaard in Nederlandse musea. Atria bezit vijf exemplaren. Uiteindelijk doofde het initiatief echter uit.

Boissevain-van Lennep gaf haar ideeën over de eigen taak van vrouwen in het openbare leven vorm door bij de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen van 1946 uit te komen met een vrouwenlijst, ‘Praktisch Beleid’. Vrouwen hadden een geheel eigen manier van politiek bedrijven, meende Boissevain, en dat kwam het best tot uiting in een zelfstandige vrouwenpartij zonder concreet partijprogramma, gericht op de praktische uitvoering van beleid. Ook nu gebruikte ze weer limericks om haar ideeën onder de aandacht te brengen. Haar partij trok echter te weinig stemmen om een zetel te bemachtigen.

Literatuur over Mies Boissevain-van Lennep

• Opoffering en heroïek : de mentale wereld van een communistische vrouwenorganisatie in naoorlogs Nederland, 1946-1976 / Jolande Withuis. – Meppel [etc.] : Boom, 1990. – 445 p.
• De doorbraak en de feestrok : een uitnodiging tot onderzoek naar de politieke geschiedenis van sekse rond het einde van de tweede wereldoorlog / Jolande Withuis. – In: De Gids; Jrg. 154 (1991), nr. 4 ; p.255-268
• Heden-verleden, blijmoedig gedragen : Mies Boissevain-van Lennep / Els Meulendijks. – Gouda : Het Zuidhollands Verzetsmuseum, 1994. – 59p.
• Patchwork politics in the Netherlands, 1946-50 : women, gender and the World War II trauma / Jolande Withuis. – In: Women’s History Review; Jaargang: 3 : nummer 3 (1994), p.293-313
• De Nationale Feestrok 1946-1948 : bijlage / Jolande Withuis. – In: Opzij; Jrg. 23 (1995), nr. 5 (1995). – bijl. 18p.

Archieven

Archief Adrienne Minette Boissevain-van Lennep (1896-1965)

Bronnen

• Vrouweninfo.nl
• Boissevain Bulletin 1994, op de website van het geslacht Boissevain
• Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
• Heden-verleden, blijmoedig gedragen: Mies Boissevain-van Lennep, Els Meulendijks, Gouda : Het Zuidhollands Verzetsmuseum, 1994
• De doorbraak en de feestrok: een uitnodiging tot onderzoek naar de politieke geschiedenis van sekse rond het einde van de tweede wereldoorlog, Jolande Withuis, De Gids, Jaargang 154, nummer 4 (1991), p. 255-268

Lees verder:

• Wikipedia – biografie
• Nationale Feestrok in Rijksmuseum Amsterdam
• De Nationale Feestrok in de collecties van Atria

Auteur biografie: Eva van der Plas

Foto: Mies Boissevain draagt nationale feestrok, © onbekend, collectie IAV-Atria