Rosa Manus & de grootste petitie allertijden
In februari 1932 werd in Genève een grote ontwapeningsconferentie gehouden. Rosa Manus’ taak als secretaris van het vrouwencomité was onder andere het voorbereiden van een petitie over ‘de vredeswil der vrouwen’, een steunbetuiging aan de ontwapeningsconferentie. Het resultaat is aan Manus’ uitzonderlijk organisatietalent en daadkracht te danken: meer dan 9 miljoen handtekeningen uit 59 landen werden aangeboden op 6 februari.
Na de aanbieding van de petitie kwamen nog meer handtekeningen binnen, waardoor het totaal aantal meer dan 10 miljoen bedroeg.
Peace and Disarmament Committee
Met het oog op de conferentie was op 5 september 1931 het Peace and Disarmament Committee of the Women’s International Organisations ingesteld, ook wel het Dingman-Comité genoemd naar de voorzitster Mary Dingman. Er waren 13, later 15 vrouwenorganisaties bij aangesloten. Rosa Manus was secretaresse van dit comité.
De vrouwen lopen door de Jardin des Bastions op weg naar het Batement Electoral om de handtekeningen aan te bieden aan de ontwapeningsconferentie. © onbekend, Collectie IAV-Atria
De petities waren tot kleine pakketjes gebonden met een groen -de kleur van hoop- lint en met een groen label waarop de naam van het land stond waar de handtekeningen vandaan kwamen.
Rosa Manus en haar ‘pacifistische neigingen’
Rosa Manus was afkomstig uit een gegoed liberaal joods gezin. In 1933 was zij voorzitster geworden van het Neutraal Vrouwen Comité voor Vluchtelingen dat vluchtelingen uit Duitsland hielp. Zij was zich bewust van de dreiging die er voor haar als joodse vrouw van het nazisme uitging.
Kort voor de inval van Duitsland in Nederland bracht Rosa Manus in 1940 haar eigen archief over naar het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV). Zij hoopte dat het daar veiliger zou zijn dan bij haar thuis. Dat bleek niet zo te zijn, een paar maanden later werd het IAV door de nazi’s gesloten en helemaal leeggehaald
Op 16 augustus 1941 werd Rosa Manus gearresteerd vanwege haar ‘pacifistische en internationale neigingen’. Eerst ging zij naar de gevangenis in Scheveningen, later werd zij getransporteerd en uiteindelijk naar het concentratiekamp Ravensbrück gebracht. Zij is hoogstwaarschijnlijk in maart 1942 vergast.
Handtekeningen
Rosa Manus schreef over de ontvangst van de handtekeningen in een brief aan Carrie Chapman Catt, de presidente van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht:
‘Het is natuurlijk erg opwindend al die pakjes te ontvangen en zelfs als van een paar landen maar weinig handtekeningen binnenkomen, ben ik tevreden. Ik hoop 10 miljoen handtekeningen bijeen te krijgen!’
In het persoonlijk archief van Rosa Manus zitten de tellingen van de handtekeningen per land, correspondentie met de comités in de verschillende landen, foto’s van het vervoer op 5 februari 1932 en van de aanbieding van de grote stapels handtekeningen op 6 februari 1932 en uitgebreide verslagen hiervan.
