Unforgettable Women: Simone Veil

Simone Veil

Op 30 juni 2017 overleed de Franse oud-politica Simone Veil op 89-jarige leeftijd. Veil geldt in Frankrijk als een icoon in de strijd voor vrouwenrechten. In de jaren 70 maakte ze naam als de minister die abortus legaliseerde. Hoewel Veil al lang niet meer in het openbaar verscheen, blijft ze populair. In december 2016 wordt ze bij een opiniepeiling naar de populairste Fransman of Française tweede, achter acteur Omar Sy, hoofdrolspeler in de film Intouchables.

Simone Veil-Jacob wordt in 1927 in Nice geboren in een Joods gezin. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt ze met haar ouders, zussen en broer op 16-jarige leeftijd gedeporteerd. Ze overleeft Auschwitz en Bergen-Belsen. Haar ouders en haar broer worden door de nazi’s vermoord. Na de oorlog studeert Veil aan de politieke opleiding SciencesPo in Parijs, waar ze haar latere man Antoine Veil ontmoet. Ze trouwen en krijgen drie zoontjes. Hoewel Antoine eigenlijk niet wil dat ze gaat werken, begint ze als beleidsambtenaar op het ministerie van Justitie.

Minister

Tijdens een reis in Nepal eind maart 1974 hoort Veil dat ze minister van Volksgezondheid wordt. Ze maakt carrière als minister in de regering van premier Jacques Chirac, onder president Valéry Giscard d’Estaing, van 1974 tot 1979. Ze is de enige vrouw in de regering en ook de eerste vrouw op deze positie. Als minister zorgt ze in 1974 voor een betere beschikbaarheid van anticonceptiemiddelen: op 4 december wordt de wet aangenomen die vrouwen makkelijker toegang verschaft tot de pil en het recht geeft op vrije informatie over voorbehoedsmiddelen.

Abortus gelegaliseerd

Een jaar later weet ze de legalisatie van abortus in Frankrijk te realiseren. Veil was feminist en een van de eersten die het openlijk opnamen voor vrouwen die een zwangerschap wilden afbreken. Ze krijgt de steun van president Giscard d’Estaing en premier Chirac, maar stuit wel op enorme tegenstand van de conservatieve regeringspartijen. Een afgevaardigde in de Assemblée Nationale laat een kloppend embryohartje horen. Een ander spreekt van ‘abattoirs waar de lijken van kleine mensen liggen opgestapeld’. Veil trotseert de felle kritiek van rechts en de soms antisemitische aanvallen op haar persoon. Voor een voltallig parlement verdedigt ze het recht op abortus met de volgende woorden: “Het spijt me dat ik dit moet doen voor een vergadering die bijna alleen maar uit mannen bestaat. Geen enkele vrouw pleegt met plezier in het hart abortus. Het is belangrijk om naar vrouwen te luisteren.” Dankzij de steun van de linkse oppositie lukt het om abortus te legaliseren. In de nacht van 29 november 1974 wordt de wet aangenomen met grote meerderheid: 484 stemmen tegen 189. Veertien dagen later stemt de Senaat met hetzelfde resultaat. Op 17 januari 1975 is de abortuswet in Frankrijk een feit. De symbolische betekenis was groot. Het was een triomf over de katholieke traditie. Veil verwerft hiermee grote bekendheid en populariteit.

Voorzitter Europees Parlement

In 1979 wordt Veil gekozen tot voorzitter van het Europees Parlement, dat toen voor het eerst door de burgers van Europa gekozen werd. Van 1984 tot 1998 is ze leider van de Partij van Europese Liberalen en Democraten. Van 26 juli 1989 tot 14 januari 1992 is ze plaatsvervangend voorzitter van de Commissie rechten van de vrouw. Veil behoorde tot de generatie Europeanen voor wie de Tweede Wereldoorlog een levende herinnering was. Haar leven lang blijft ze voor Europa strijden. Tot 1993 is ze lid van het Europees Parlement, daarna opnieuw een paar jaar minister van Volksgezondheid.

Herdenking Shoah

In 2000 wordt Simone Veil voorzitter van de Joodse Stichting voor de Herdenking van de Shoah. Ook in die functie etaleert Veil uitgesproken standpunten. Herhaaldelijk weigert ze filmprojecten over de Holocaust te financieren die niet precies stroken met de werkelijkheid. Ze wijst vaak op de lotsverbondenheid van gedeporteerde joden en zigeuners. Het nummer 78651 dat in Auschwitz op haar linkerarm was getatoeëerd, heeft ze nooit laten weghalen, zegt haar zoon. “In de zomer had ze vaak blote armen en dan was het nummer goed zichtbaar.”

Tegen homohuwelijk

In 2010 wordt ze toegelaten tot de Académie Française en daarmee in de Franse beleving formeel een van de ‘onsterfelijken’. De laatste keer dat ze zich roert is in 2013. Als anonieme burger wordt ze opgemerkt bij een grote demonstratie tegen de door de socialistische regering voorgestelde openstelling van het huwelijk voor homostellen. Sinds haar eigen abortuswet in 1974 had de katholieke kerk zelden nog zoveel mensen op de been gekregen.

Unforgettable Women
In de rubriek Unforgettable Women eert Atria recent overleden uitzonderlijke vrouwen die zich hebben ingezet voor mensenrechten en/of vrouwenrechten. Sommige van deze vrouwen halen zelden het nieuws, maar zijn in hun moed ‘onvergetelijk’ inspirerend, bijvoorbeeld omdat zij met gevaar voor eigen leven streden voor hun rechten. Als kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis geeft Atria deze vrouwen een ereplaats, zodat ze niet vergeten worden.

Door: Marianne Boere
Delen:

Gerelateerde artikelen