p 10 juni 2017 overleed de Amerikaanse juriste Herma Hill Kay. Zij is 82 jaar geworden. Kay stond aan de wieg van zowel baanbrekende wetgeving als wetenschappelijke publicaties rond de juridische positie van vrouwen. Ook was zij rolmodel, wegbereider en coach voor vele vrouwelijke studenten en juristen.

Sprankelend pleidooi

Herma Hill Kay bracht haar jeugd door op het platteland van Carolina (South Carolina, Orangeburg). Haar moeder gaf les op een basisschool, haar vader was aalmoezenier in het leger.
Een basisschoolleraar in de zesde klas gaf een voorzet voor haar studiekeuze. Na een sprankelend pleidooi van de jonge Kay tijdens een debat over de Amerikaanse Burgeroorlog zei hij: “Als jij mijn dochter was, zou ik je rechten laten studeren.” Haar moeder wilde daar echter niets van weten en verzekerde haar: “Vrouwen kunnen daar niet van leven.”

Kay ging Engels studeren aan de Southern Methodist University in Dallas (Texas), waar ze zich ontpopte als een uitmuntende leerling en in 1956 magna cum laude afstudeerde. Daarna ging ze naar de University of Chicago Law School, waar ze haar diploma rechten behaalde in 1959. Ze ging vervolgens kort aan de slag als gerechtssecretaris bij het Hooggerechtshof van Californië. In 1960 begon ze als tweede vrouw op de juridische faculteit van Berkeley, waar ze 57 jaar actief zou zijn.

In haar spaarzame vrije tijd ontwikkelde Kay zich tot een begenadigd piloot; daarnaast reed ze graag rond in haar gele Jaguar.

Pionieren in het familierecht

Eind jaren zestig was zij als lid van de Californische Governor’s Commission on the Family betrokken bij een controversieel wetsvoorstel rond echtscheiding, de zogenaamde ‘no-fault divorce’. Dit maakte het mogelijk om een echtscheiding aan te vragen zonder dat sprake was van verwijtbaar gedrag. Deze baanbrekende wet uit 1969 werd uiteindelijk door vele andere Amerikaanse staten overgenomen, als laatste in New York in 2010.

Seksegelijkheid en diversiteit

Ook op andere manieren heeft Kay zich ingezet om de positie van vrouwen te verbeteren, zowel binnen als buiten de juridische faculteit. Zo schreef ze (soms samen met anderen) boeken over seksediscriminatie, familierecht, diversiteit in juridische opleidingen en rechtsconflicten. Hiermee heeft ze het juridische landschap op het terrein van het Amerikaanse familierecht letterlijk veranderd. Decaan ad interim Melissa Murray van de Universiteit van Berkeley formuleerde het als volgt:

“Eind jaren 60 en in de jaren 70 bevond Herma zich in het centrum van de revolutie rond seksegelijkheid in Californië.”

Gelauwerd rolmodel

In 1992 werd Herma Hill Kay de eerste vrouwelijke decaan op Berkeley, en daarmee tevens de eerste vrouwelijke decaan op een top-10 universiteit in de VS. Onder haar leiding nam het aantal vrouwelijke studenten toe van een ‘handvol’ tot meer dan 50%, ondanks slinkende budgetten en een verbod in 1996 op het hanteren van een voorkeursbeleid. Kay bleef altijd een warm pleitbezorger voor de participatie van vrouwen, als rolmodel en mentor. Gedurende haar jaren op Berkeley beïnvloedde ze de levens en carrières van vele vrouwelijke studenten en jonge juristen. Zo werd op haar advies de Boalt Hall Women’s Association opgericht, ter verbetering van de positie van vrouwelijke rechtenstudenten op Berkeley. Ook richtten drie van haar studenten in 1974 de Equal Rights Advocate op, een non-gouvernementele organisatie die zich inzet voor (juridische) positieverbetering van vrouwen.

Naast haar functies als hoogleraar en decaan bekleedde Kay diverse andere topposities. Zo was ze onder andere voorzitter van de American Association of Law Schools (AALS) en lid van het Amerikaanse Rechtsinstituut ALI. Ook was ze erelid van het Family Violence Appelate Project (FVAP), een instelling die kosteloos rechtszaken voert voor slachtoffers van huiselijk geweld en hun kinderen.

Kay is meermaals onderscheiden voor haar juridische werk. Zo ontving ze in 1985 de eerste Barbara Nachtrieb Armstrong Award, vernoemd naar de eerste studente rechten in Berkeley in 1915. In 1992 kreeg ze de Margaret Brent Award to Women Lawyers of Distinction en in 2003 de Boalt Hall Alumni Association Faculty Lifetime Achievement Award.

Vrouwen in de spotlights

De laatste periode van haar leven was Kay bezig met het afronden van een boek over Amerikaanse vrouwelijke juristen in topposities, een project waar ze al jarenlang aan werkte. Een ereplaats was er in dit boek voor de veertien vrouwelijke hoogleraren die haar waren voorgegaan. Daarnaast had ze veel aandacht voor de posities van vrouwen van kleur, lesbische vrouwen, vrouwelijke decanen en vrouwelijke rechters. Hopelijk zal het boek postuum worden uitgegeven, zodat al deze vrouwelijke pioniers en rolmodellen het podium krijgen dat ze verdienen, net zoals de auteur.

• Herma Hill Kay, Berkely Law, University of California
• First Women (Herma Hill Kay, 20 februari 2007)
• Iconic Professor and Former Berkeley Law Dean Herma Hill Kay Dies at 82 (Berkeley Law, 13 juni 2017)
• Herma Hill Kay, Champion of Women in Law and Friend to Ginsburg, Dead at 82 (The Recorder, 13 juni 2017)
• In Memoriam: Herma Hill Kay (1934-2017) (Brian Leiter’s Law School Reports, 13 juni 2017)
• UC Berkeley’s Herma Hill Kay, 1st woman to lead a law school, dies (SFGate, 17 juni)
• Unforgettable Women Atria