Susanna du Plessis was plantagehoudster in Suriname.
Zij was de dochter van Salomon du Plessis (1705-1785), advocaat, en Johanna Margaretha van Strijp (1706-1769). Op 1 maart 1754 trad zij in Paramaribo in het huwelijk met Frans Laurens Willem Grand (ca. 1730-1764). Na zijn overlijden trad zij in oktober 1767 op de plantage ‘Nijd en Spijt‘ in het huwelijk met Frederik Cornelis Stolkert (ca. 1747-ca. 1804). Het tweede huwelijk eindigde in 1783 in een scheiding van tafel en bed. Voorzover bekend bleven beide huwelijken kinderloos.

Wie: Susanna du Plessis
Alternatieve naam: Maria Susanna du Plessis, Maria Susanna Duplessis
Geboortedatum: 14 september 1739
Geboorteplaats: Paramaribo, Suriname
Sterfdatum: 6 oktober 1795
Plaats van overlijden: Paramaribo, Suriname

Het leven en werk van Susanna du Plessis

Susanna du Plessis, geboren als Maria Susanna du Plessis, ook bekend als Susanna Duplessis, staat in de Surinaamse gemeenschap bekend als een beruchte en wrede blanke plantagehoudster uit de achttiende eeuw, die veel slaven op gruwelijke wijze mishandelde en soms zelfs vermoord zou hebben. Rond Susanna du Plessis zijn veel verhalen ontstaan. Hierbij spelen zo’n dertigtal beschrijvingen en diverse vertellingen een rol.

In 1790, dus nog tijdens Susanna’s leven, publiceerde A. Barrau een artikel in het tijdschrift ‘Bijdragen tot het menselijk geluk‘. Hierin vertelt hij het verhaal van een slavenmeesteres die eigenhandig het kind van een slavin verdrinkt, omdat het niet wil ophouden met huilen. Datzelfde verhaal vertelt later ook John Gabriël Stedman, een Schot die van 1773 tot 1777 in Suriname verbleef en daarover in 1796 een boek publiceerde, dat in het Nederlands vertaald werd als ‘Reize naar Suriname, en door de binnenste gedeelten van Guiana‘ (Amsterdam 1799). Hoewel de auteurs Susanna niet bij name noemen, is het zeker dat het verhaal over haar gaat. Stedmans boek heeft, mede door zijn beschrijvingen van door slavenhouders begane wreedheden, een belangrijke rol gespeeld in de ‘abolitionisme’-beweging, voor beëindiging van slavernij.

Alida, haar bekendste slachtoffer, wordt jaarlijks herdacht. Alida is het mulattenmeisje dat door Susanna du Plessis ernstig zou zijn toegetakeld met een mes, omdat zij meende dat haar man – Frederik – een oogje op het meisje had. In de loop der tijd werden er allerlei details aan dit verhaal toegevoegd, zodat het uitgroeide tot dat over een wrede plantage-eigenares die uit jaloezie het slavinnetje de borsten afsneed en die aan haar echtgenoot als maaltijd voorzette. Uiteindelijk kreeg het mulattenmeisje ook een naam: Alida. Rond 1 juli, de dag van de afschaffing van de slavernij in de voormalige Nederlandse koloniën in 1863, houdt men de Miss Alida verkiezing om de waarde van de Afro-Surinaamse vrouw te onderstrepen.

Websites:
Digitaal Vrouwenlexicon Nederland – biografie Susanna du Plessis

Literatuur over Susanna du Plessis:

– Susanna du Plessis : portret van een slavenmeesteres / Hilde Neus-van der Putten. (2003)
– Maria Susanna du Plessis (1739-1795) : dader of slachtoffer? / Egmond Codfried. (2003)
– Flarden / Ellen Ombre. In: Maalstroom. (1992)

Archieven:
Inventaris plantage Nijd en Spijt na het overlijden van Susanna Duplessis, in Archief Koffieplantage Nijd en Spijt, Nationaal Archief Suriname