Mary Brückel-Beiten werd bekend om haar Indische kookboeken en organiseerde in 1959 de eerste Pasar Malam in Den Haag.

Wie: Mary Brückel-Beiten
Geboortedatum: 6 oktober 1904
Geboorteplaats: Bondowoso, Nederlands-Indië
Sterfdatum: 16 juli 1992
Plaats van overlijden: Rijswijk, Nederland
Alternatieve naam: Anna Maria Beiten

Inleiding biografie

Anna Maria Beiten (roepnaam Mary) werd op 6 oktober 1904 geboren in Bondowoso, Oost-Java. Haar vader Anton Beiten was suikerplanter en haar moeder Emmy Aban was Javaanse. Haar latere echtgenoot, Alexander Brückel, werd geboren op 1 september 1902 in Amsterdam. Na een studie Indologie werd hij in 1931 Indisch bestuursambtenaar. Mary trouwde met Alexander in 1935. Uit dit huwelijk zijn de zoons Wim (1936) en Lex (1939) geboren. Het was haar tweede huwelijk. Ze trouwde eerder op haar negentiende, maar werd al jong weduwe. Uit het eerste huwelijk had ze drie kinderen, Dee (1924), Maud (1925) en Rob (1929).

Het leven van Mary Brückel-Beiten

Mary woonde met haar man en zonen Wim en Lex in Gorontalo in de regio Minahassa in een groot huis met bedienden, zoals alle gegoede families. Maar bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de familie in verschillende kampen geïnterneerd. Ondanks dat slaagden Mary en Alexander erin met elkaar te blijven corresponderen. Deze briefwisseling is later in boekvorm uitgegeven.

Het gezin kwam in 1946 naar Nederland en vestigde zich in een flat in Den Haag. Heel wat anders dan het ruime huis met de bedienden dat ze in Indië gewend waren. Maar Mary had spoedig haar tomeloze energie hervonden en kon weer snel terugvallen op oude netwerken. Ze werd actief in het verenigingsleven. Daarnaast zag ze het als haar opdracht de Indische keuken in Nederland te introduceren. De Nederlandse keuken in die tijd liet zich het best omschrijven als nuttig, noodzakelijk, sober en saai. Mary kwam een smaakvolle keuken introduceren met veel kruiden en liflafjes. Ze reisde stad en land af, in een auto, met potten en pannen en eten. Om de rijsttafel te promoten onder de Nederlandse bevolking werd ze lid van allerlei vrouwenorganisaties, zoals de ‘Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen’, de ‘Bond van Plattelandsvrouwen’, het ‘Katholiek Vrouwengilde’, en ‘ Vrouwen in Bedrijf en Beroep’.

Pasar Malam

In 1959 nam zij het initiatief tot de organisatie van een Pasar Malam. Zij werd daarin gesteund door de Indische schrijver Tjalie Robinson. Al in datzelfde jaar werd op 3, 4 en 5 juli in Den Haag de eerste Pasar Malam georganiseerd.

Mary Brückel-Beiten bleek ook een echte zakenvrouw te zijn. De voedingsmiddelenindustrie raakte in haar geïnteresseerd. Ze kreeg steeds meer bekendheid, gaf lezingen, gastlessen op huishoudscholen en kookdemonstraties. Ze wist contracten te sluiten met bedrijven als Conimex, Knorr, Maggi. Deze bedrijven hadden grote budgetten, waarmee reclamemateriaal voor de Indische keuken gefinancierd kon worden.
Een ander succesvol initiatief was de Vereniging Uit & Thuis, die contacten van Indo’s over de hele wereld mogelijk moest blijven maken.

Fotocredits: IndischHistorisch.nl
Publicaties van:
– Aan de zus van Anton : dagboeken, brieven en tekeningen uit Indië 1942-1945 / Mary Brückel-Beiten. – Zutphen : Walburg Pers, 2004. – 207p. : bibl. : ill. (Indische Bibliotheek)
– Wyne’s Culinair-Chinees-Indisch. Wageningen. 1977. Zomer & Keuning.
– Nederlandse vrouwen in een Japans interneringskamp in beeld en woord / Mary Brückel-Beiten. – Alphen a/d Rijn : Repro-Holland, 1972. – 105p. : ill. (Collectie IAV)
– De Hollandse en Indische rijsttafel. Wageningen 1970. Zomer & Keuning.
– Kookboek voor mannen. Deventer-Antwerpen-Djakarta. 1954. Kluwer.
– De Hollandse rijsttafel voor de Hollandse huisvrouw. Deventer, 1953. Kluwer.
Literatuur over: Aan de zus van Anton : dagboek, brieven en tekeningen uit Indië 1942-1947 Mary Brückel-Beiten / Mariska Heijmans-van Bruggen en Esther Captain, Zutphen, 2004.