Ruth Oldenziel is sinds 2004 hoogleraar Amerikaans-Europese Techniekgeschiedenis aan de Technische Universiteit Eindhoven. Zij schreef vele boeken en een reeks artikelen op het terrein van Amerikanistiek, genderstudies en techniekgeschiedenis. “Meisjes en vrouwen moeten zich niet aanpassen, maar het onderwijs moet zich aan hen aanpassen.”

Hoe kun je meisjes enthousiast maken voor een technische opleiding?

Dat is een vraag die ik vaker krijg. Meisjes en vrouwen moeten zich niet aanpassen, maar het onderwijs moet zich aan hen aanpassen. Onlangs is bij mijn universiteit een onderwijsvernieuwing doorgevoerd. In het eerste jaar worden nu algemene vakken gegeven vanuit de optiek dat techniek uiteindelijk een maatschappelijke opgave is. Deze brede en maatschappelijke basis trekt direct meer vrouwelijke studenten.

Spelen in de ontwikkeling van technologie ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid een rol?

Jazeker. Een voorbeeld is computers. Van oorsprong was rekenwerk (computing) een vrouwenbaan. Zodra computers belangrijk werden, werd het een mannelijke domein met dito betaling. Uiteindelijk gaat het in de definitie van techniek om macht en mannelijkheid.

Is er een verschil tussen Nederland en Amerika ?

Nederland is een merkwaardig land. Er is een lage arbeidsparticipatie, waarbij vrouwen ook nog in deeltijd werken. Er heerst hier nog een sterke moederschapscultuur. In Amerika is er geen sociaal vangnet, waardoor de noodzaak tot werken groter is. Amerikaanse vrouwen zijn daarom meer carrière-gericht en werken meer in technische beroepen. Dat is ook het geval in bijvoorbeeld Zuid-Europese landen. Eigenlijk is Nederland de uitzondering.

Er speelt nu een maatschappelijke discussie over robotisering en de gevolgen voor de arbeidsmarkt. Gaat de zorgrobot het werk van vrouwen in de zorg overnemen?

Het klopt dat er banen gaan verdwijnen in de zorg, maar de vraag is of dat erg is? Het gaat erom welke taken overblijven en hoe de waardering, uitgedrukt in inkomen, is.

Hoe blijf je geinspireerd in je vak?

Ik heb een breed portfolio en vernieuw mezelf voortdurend. Als hoogleraar aan een technische universiteit probeer ik meisjes te stimuleren, maar ook jongens, door ze een ander model voor te houden. In allerlei bijeenkomsten en overleggen probeer ik ook altijd een ander – vrouwelijk – perspectief voor te houden. Dat werkt en uiteindelijk zijn mensen er dankbaar voor.

Boeken en artikelen van Ruth Oldenziel over gender, technologie en techniekgeschiedenis:

The people who shaped Europe (pdf)
Boys and Their Toys: The Fisher Body Craftsman’s Guild and the Making of a Male Technical Domain (pdf)

• Manufacturing technology, manufacturing consumers: the making of Dutch consumer society
• Cold war kitchen: Americanization, technology, and European users
• Curious careers: an unexpected history of women in science and technology
• Vluchten over de oceaan: Amerika, Europa en de techniek (pdf)
• Gender and technology: a reader
• Techniek in Nederland in de twintigste eeuw: huishouden, medische techniek
• Crossing boundaries, building bridges: comparing the history of women engineers 1870 – 1990s
• Making technology masculine: men, women and modern machines in America 1870 – 1945
• Het geslacht der dingen: technologie, gender en beleid, in: Inzichten uit vrouwenstudies