Aletta van Nu: Mounir Samuel
Mounir Samuel is politicoloog, opiniemaker, publicist en auteur van Egyptisch-Nederlandse afkomst. Onlangs verscheen zijn romandebuut Liefde is een rebelse vogel. Op 3 november draagt hij een column voor op de Atria-avond Het regime van de norm: heteronormativiteit en verzet.
Wat betekent feminisme voor jou?
Toen ik in Leiden politicologie studeerde en me daarna ging verdiepen in feministische theorie, vond ik antwoorden op de vraag waarom de samenleving zo racistisch, xenofoob, gewelddadig, uitsluitend patriarchaal en heteronormatief is. In mijn roman komen verschillende vormen van machtsverhoudingen voorbij: sociale ongelijkheid, voorbij m – v en wit – zwart verhoudingen, armoede en de positie van vluchtelingen. Mijn vorige uitgever vond mijn boek ‘te feministisch’. Een mooi compliment vind ik dat.
Waar gaat je roman over?
Liefde is een rebelse vogel is een verhaal over 2 vrouwen, tegenovergestelden van elkaar, maar beide zijn ze op de vlucht voor zichzelf. Het is een echte roman over liefde, en de grenzeloosheid en genderloosheid daarvan. Kernthema is identiteit.
Wat waren de belangrijkste momenten in het ontstaan van je boek?
Als 16-jarige zag ik het verhaal voor het eerst voor ogen, en die film is nooit gestopt. Ik vluchtte ervoor weg. Omdat ik wist dat het zo’n religieus en seksueel omstreden verhaal was, zou ik problemen thuis krijgen. Na 2 jaar ben ik op mijn 18e gewoon begonnen met schrijven. Maar tussen mijn 20e en 22e besefte ik dat ik last had van zelfcensuur. Het leven van een heteromeisje belemmerde me. Op vakantie in Italië las ik De alchemie van het verlangen, een boek waarin alle vormen van seksualiteit en gender souplesse voorkomen. Na het lezen van dit boek gaf ik mezelf literaire vrijheid. En toen kwam ook de persoonlijke vrijheid. Ik besefte dat ik niet hetero ben – in de stereotiepe en normatieve betekenis van het woord -, niet getrouwd kan leven en niet mezelf kan censureren, niet als artiest, niet als mens. Dat was de eerste doorbraak in mijn persoonlijk leven, door het schrijven van dit boek.
Toen ik net 25 was heb ik mijn correspondentschap voor o.a. De Groene Amsterdammer opgezegd en ben naar New York gegaan om creative writing te studeren. En om zonder afleiding verder te kunnen schrijven aan mijn boek. In New York, in de Starbucks, realiseerde ik me dat de fictie en de verhaallijnen in het boek veel meer over mij gingen dan ik ooit gewild had. Terug in Nederland, voorjaar 2015, stond ik bij de tram na te denken over mijn boek en ik realiseerde me ineens dat de priester in het verhaal geen gewone vrouw is, en ik na al die jaren rondlopen met een stil geheim niet langer als vrouw door het leven kon gaan.
In mei 2016 ben ik overgestapt naar een veel kleinere uitgever die geloofde in mij en mijn boek. En op 23 september lag mijn boek in de schappen.
Je vlogt ook over je transitie, waarom?
Omdat het gesprek van biologische verandering naar maatschappelijk debat moet gaan. Het huidige transgenderdebat versterkt de genderstereotypen, aandacht voor biologische verandering en is extreem sensatiebelust. Maar het gaat er juist om dat de omgeving een transitie door moet gaan en we de binaire gender-verdeling open moeten gaan breken. De media vinden dit maar lastig. Ik ben opeens geen schrijver meer, maar krijg transgender als functie-beschrijving opgeplakt.
Noem je je zelf een feminist?
Ja, ik ben een mannelijke feminist.
En met de dag word ik feministischer. Als mensen me zien als man, merk ik dat ik zo anders behandeld wordt dan vroeger. Een pijnlijk verschil. En tegelijk word ik nu ook in een nieuw keurslijf gedrukt. Ik wil de man zijn die ik al die tijd al was en ben, niet de man worden zoals de samenleving dat bedacht heeft.