Met een achtergrond als Bosnische vluchteling heeft Leila Prnjavorac het hier geschopt tot ondernemende jonge vrouw en moeder. Ze is een echte changemaker. Ze wil zowel jongens als meiden bewust maken van hun eigen grenzen en die van anderen. Maar ook mensen helpen hun eigen kracht te vinden. Met haar organisatie LVision is ze in heel Nederland actief als presentator, trainer, projectcoördinator, spreker en adviseur. Momenteel is ze ook coördinator van WE CAN Young (Delft), een organisatie die zich inzet voor gelijkwaardigheid tussen jongens en meiden in relatie, seks en werk.

Wat betekent de vrouwen- en emancipatiegeschiedenis voor jou?

In Bosnië en Hercegovina wordt emancipatie heel belangrijk gevonden. Het socialistisch gelijkheidsideaal heeft ook daar invloed gehad, en het wordt heel normaal gevonden dat je als vrouw ook werkt. En zaken zijn goed geregeld. Als er kinderen komen, heeft een vrouw een jaar verlof, mét zekerheid van behoud van functie. Eigen diploma’s halen, eigen werk hebben, de verantwoordelijkheid voor jezelf nemen: dat zijn waarden die ik van jongs af aan van mijn moeder en tantes heb meegekregen.

Wat zijn jouw rolmodellen?

Hier in Nederland is er Aletta Jacobs. Maar als ik denk aan belangrijke vrouwen in de geschiedenis van voormalig Joegoslavië, dan denk ik aan vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog briefjes verstopten in hun vlechten, anonieme heldinnen die met kleine daden verzet pleegden. Natuurlijk zijn er ook rolmodellen geweest: Jovanka Broz, de vrouw Tito, werd door veel vrouwen heimelijk bewonderd. En er is de schrijfster Vera Obrenovic Delibasic, die veel heeft geschreven over emancipatie van vrouwen in voormalig Joegoslavië.

Sterke vrouwen hebben in mijn leven een belangrijke rol gespeeld. Ik was negen jaar oud toen in 1992 de oorlog uitbrak. Ik heb anderhalf jaar van die oorlog meegemaakt. Nooit liet mijn moeder angst zien. En dat terwijl er natuurlijk constant dreiging was. We hoorden in die oorlog ook over moeders van vriendinnetjes, oma’s, buurvrouwen die verkracht werden. Ik was me ook als klein kind al heel bewust van die dreiging. Zo was er een Servische soldaat die in beschonken toestand opdringerig rondhing bij de kapperszaak van mijn moeder. Ik voelde het gevaar en leidde hem af door allerlei vragen te stellen over de wapens die hij bij zich droeg.

Ik zie nog voor me hoe we hand in hand de stad (Doboj) door liepen. Mijn moeder knipte de haren van mensen voor hygiëne, en we distribueerden voedsel, medicijnen en informatie over de stand van zaken. Van haar leerde ik dat kracht en doorzettingsvermogen in jezelf zitten.

Welke invloed heeft je bewogen verleden op wie je nu bent?

Engagement zit in mijn kern. Door de oorlog, het vluchten, de taal leren en hier een nieuw leven opbouwen leef ik heel bewust. Ik denk na over de keuzes en de gevolgen die deze hebben. En dit probeer ik ook mee te geven aan anderen.

En wat doe je om dit engagement uit te dragen?

Ik ben nu twee jaar als projectcoördinator actief bij WE CAN Young Delft. WE CAN is een campagne die zich inzet om geweld tegen vrouwen te stoppen. De jongerentak richt zich op preventie en bewustwording. We gaan scholen en jongerencentra langs om met jongeren in gesprek te gaan. Aan de hand van beelden uit de media of traditionele rolverdeling tussen de seksen stellen we vragen. Wat zou het doen met je eigenwaarde als je vrouw meer verdient dan jij? Denk je erover na of een meisje het ook fijn vindt bij de seks? Waarom wordt je als meisje sneller een slet gevonden dan als jongen..? We betrekken de jongeren bij het organiseren van evenementen en proberen ze te inspireren zelf actie te ondernemen.

WE CAN Young is in veertien steden actief. Delft, de afdeling waar ik verantwoordelijk voor ben, zet zich in voor gelijkwaardigheid tussen jongens en meiden in relatie tot seks en werk. Ik heb gemerkt dat het heel belangrijk is voor jongeren een besef van eigenwaarde te hebben, om van daaruit ook met respect en begrip naar anderen te handelen. Ik probeer jongeren mee te geven altijd na te denken voor ze handelen. Hoe ervaart een ander iets?

Hebben jullie het met jongeren ook over geweld?

Het is moeilijk jongeren met een zwaar thema als geweld te confronteren, maar je kunt wel een bepaalde naïviteit wegnemen en aan bewustwording werken. We hebben bijvoorbeeld gesprekken over verbaal geweld in relaties. Jongeren hebben best behoefte aan kaders en waarden. Door bepaalde thema’s bespreekbaar te maken leren jongeren hierover na te denken, hun eigen grenzen en die van anderen te herkennen en erkennen.

Het is goed dat jongeren beseffen dat hun gedrag invloed heeft, dat daden effecten hebben. Wat betreft het gedrag van jongeren op social media is er nog een hele slag te maken. Het is mooi als jongeren door dit besef hun eigen grenzen kunnen stellen wat betreft pesten, of het delen van naaktfoto’s. Maar zonder dat dit ten koste gaat van begrip voor iemand die nog wel die grenzen overgaat, ook al heeft een groep besloten dat zoiets niet kan.

Ik wil jongeren helpen hun eigen invloed te herkennen. Ze in hun eigen kracht te laten komen. Dat doe ik met trainingen en workshops. Met projectcoördinatie verbind ik mensen aan elkaar, vanuit de positieve kwaliteiten waarmee zij elkaar kunnen aanvullen. In al mijn werk gaat het mij erom voor mensen mogelijkheden te scheppen om het beste uit zichzelf te halen.

Wat wil je lezers meegeven?

Altijd over dingen na blijven denken en je inleven in anderen. Niet gedachteloos handelen. Vertrouwen in jezelf, maar ook leren te vertrouwen in anderen en kansen te herkennen. Het leven zit vol onbegrensde mogelijkheden, we moeten kansen creëren voor anderen, maar ze ook met beide handen aangrijpen als we ze zelf aangeboden krijgen.

De WE CAN Young campagne in Delft wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Delft en het Jongeren Informatie Punt (JIP) Delft.