Sociaal activist Devika Partiman wil meer vrouwen in de politiek. Gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in alle politieke functies wordt al langer geagendeerd. Maar Devika wist tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 Nederland opnieuw wakker te schudden, met de campagne ‘Stem op een vrouw’, die kiezers opriep te stemmen op vrouwen die lager op de kieslijst staan. Dit trucje bleek aardig te werken in Nederland – en wat haar betreft kan de rest van de wereld haar borst ook natmaken voor een dergelijke campagne. Tijdens TEDxVienna 2018 speecht ze deze maand alvast over het belang van politieke representatie. Atria sprak Devika over drijfveren, diversiteit en dromen voor de toekomst.

Hoe komt het dat je zo activistisch bent op het gebied van vrouwen in de politiek?

Het is deels persoonlijk, bijna eigenbelang. Ik wil voor mezelf dat het beter wordt. Het is begonnen met zwarte piet en de antiracismebeweging waar ik me bij aansloot. Daar leerde ik: er is wat met zwarte piet. Als ik dat niet zelf zag, wat zie ik dan nog meer niet? Gedurende die tijd heb ik veel geleerd over kolonialisme, racisme en zo gaan steeds meer je ogen open. Wat gaat er nog meer niet eerlijk? Feminisme komt dan al snel om de hoek kijken. In 2016 heb ik een abortus gehad – een half jaar later werd Trump gekozen. Ik dacht: dat wil ik niet in Nederland, ik vond het echt eng. Op dat soort momenten ben ik geradicaliseerd op een positieve manier.

“Ik geloof echt dat heel veel problemen ontstaan doordat mensen niet genoeg in de politiek gehoord worden”

Het resultaat is dat wij in de maatschappij bepaalde discussies moeten voeren, omdat de politiek niet divers genoeg is om dit te doen. Als politiek straks meer een representatie is van iedereen, krijg je meer onderling begrip, meer vrede.

Met de campagne ‘Stem op een vrouw’ draait het vooral om meer vrouwen in de politiek. Hoe kunnen we binnen het aantrekken van vrouwen naar de politiek ook letten op diversiteit? Doen jullie dat al?

Ik zie ‘Stem op een vrouw’ persoonlijk als een begin. Op dit moment ligt de focus bewust op vrouwen in het algemeen, omdat we zoveel mogelijk mensen willen aanspreken en overtuigen van het belang van representatie. Ik zie de campagne als opwarmertje voor het idee: politiek moet een échte afspiegeling zijn van de samenleving. We beginnen met vrouwen, en dat kan een opstapje zijn voor anderen – ook binnen de groep vrouwen – die op dit moment niet voldoende gerepresenteerd zijn.

We laten subtiel wel zien dat bredere diversiteit ons aan het hart gaat, en dat we er belang aan hechten dat bijvoorbeeld ook vrouwen van kleur, vrouwen uit de lhbt+ gemeenschap en vrouwen met een handicap beter gerepresenteerd worden. Zo zijn onze events rolstoelvriendelijk, zorgen we ervoor dat we een diverse groep (toekomstige) politica aan het woord laten en doen we ons best om een divers team te hebben. En onze regenboogstickers zijn populairder dan onze gewone stickers, wat ik erg leuk vind. Ik zou het in de toekomst waardevol vinden om samen te gaan werken met andere verenigingen en netwerken, die vrouwen representeren die politiek het meest achtergesteld zijn. Moslima’s, trans vrouwen, slechthorende vrouwen, biseksuele vrouwen… Iedereen verdient het om gerepresenteerd te worden.

Devika Partiman bij aftrap 100 jaar vrouwenkiesrecht op donateursbijeenkomst Atria.

In 2019 vieren we 100 jaar vrouwenkiesrecht. Hoe zie je jouw huidige inzet in relatie tot de strijd die vrouwen vroeger hebben gevoerd?

Ik zie een relatie, maar om nou te zeggen dat we hetzelfde doen… Recentelijk heb ik de eerste aflevering van Vrouw op Mars [NPO-serie van Fidan Ekiz, red.] gezien. Dat vond ik super indrukwekkend. Dat ging niet eens over honderd jaar geleden, maar over de ‘tweede feministische golf’. In de jaren zestig waren bijna alle vrouwen huisvrouw. Ik leer elke dag dingen bij over hoe groot de ongelijkheid eigenlijk was, heel kort geleden nog.

Vind je dat verandering snel genoeg gaat?

Verandering kan nooit snel genoeg gaan. Maar aan de andere kant: omdat ik aanvankelijk weinig wist over de vrouwenbeweging, mede omdat activistische bewegingen weinig aandacht krijgen in de geschiedvertelling, is het makkelijk om te denken: er is niks gebeurd, niemand heeft er wat aan gedaan. Maar hoe meer ik erover lees en leer zie ik dat dat niet waar is. Er zijn altijd activistische groepen geweest.

“Vrouwenkiesrecht hebben we niet zomaar gekregen, daar is hard voor gestreden”

Nee, het gaat niet snel genoeg, maar ik vind het wel vet om te leren: activisme is nooit gestopt. Ik denk dat het interessant is om meer over activisme in de geschiedenisboeken te gaan verwerken. Daardoor gaan mensen zien: o, dus dát is hoe je dingen verandert! Nu moeten we steeds opnieuw het wiel uitvinden. Politiek beïnvloeden, daar hebben we het heel weinig over. Je kan zo simpel trucjes van elkaar overnemen, je kan zelfs teksten, slogans en hele campagne-ideeën kopiëren.

Wat zijn jouw verdere plannen met ‘Stem op een vrouw’?

We hebben twee fondsen aangesproken, omdat we echt geld nodig hebben. Nu gaan we langzaam starten met de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen volgend jaar. Er valt of staat in principe niets met de fondsen, we gaan gewoon door, we doen het tot nu toe ook vrijwillig. Maar het zou wel fijn zijn omdat we het dan effectiever, groter en misschien wel Europeser kunnen aanpakken. Op 20 oktober geef ik een internationale TED-talk in Wenen tijdens TEDxVienna 2018 over het belang van politieke representatie. Daardoor ben ik breder gaan kijken, ik heb wel internationale ambities.

“Er zijn veel meer landen waar het simpele trucje van ‘Stem op een vrouw’ zou kunnen werken”

Je noemt jezelf activist. Heb je nog andere activistische ambities op het gebied van vrouwenemancipatie?

Als bij mezelf naga wat me het meest raakt, dan is dat seksueel geweld. Maar ik ben daar mentaal nog niet, ik kan het niet aan om daar echt over in discussie te gaan. De discussie staat té dichtbij. De antiracismebeweging heeft betrekking op mij, maar niet helemaal. Ik kon scheldpartijen wel ontvangen en daarop in gaan, omdat het mij niet persoonlijk raakte. Wat betreft ‘Stem op een vrouw’: ik ben een vrouw, maar wat we doen is best wel generiek, omdat het gericht is op alle vrouwen. Als het zo persoonlijk wordt… daar wil ik wel in groeien, maar het is iets wat ik nu nog niet kan.

De TED-talk van Devika Partiman op 20 oktober over het belang van politieke representatie tijdens TEDxVienna 2018: SIMPLEXITY in Wenen is te volgen via de livestream op de website.  

Meer informatie:

• Factsheet vrouwen in de politiek
• Website ‘Stem op een vrouw’
• Archief van de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap Sinds 1972 streven zij met diverse campagnes naar een gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in alle politieke functies.

Interview: Noémi Prent