Miley Cyrus verklaarde zich niet zo lang geleden nog ‘genderfluid’, Diesel komt met een genderneutrale campagne en warenhuis Selfridges lanceerde afgelopen jaar een soortgelijke kledingafdeling: everybody is doing gender. Maar wat betekent deze vage term precies? Vrees niet, ik ga geen feministische monoloog houden of iets vies over geslachtsdelen fluisteren, de genderdiscussie is interessanter en relevanter dan je misschien denkt. Hieronder alles wat je wel en niet wilt weten en een klein toetje idealisme van ondergetekende.

De letterlijke vertaling van gender is ‘geslacht’ of ‘sekse’, niet letterlijk wordt het meestal gebruikt als verwijzing naar de sociale, culturele en psychologische invulling van wat mannelijk en vrouwelijk is. Simpeler gezegd: hoe mannelijk of vrouwelijk jij je voelt, is binnen gender-ism niet vanzelfsprekend gebaseerd op wat jij tussen je dijen hebt liggen. Deze invullingen kunnen door een bepaalde samenleving worden gedeeld, zoals: ‘het is vrouwelijk als mannen thuis voor de kinderen zorgen’, iets wat je bijvoorbeeld van huis uit hebt meegekregen: ‘meisjes trappen niet voor hun plezier tegen een bal’, of iets op een heel individueel niveau: ‘ik voel me mannelijk als ik gezag heb’.

Gender legt al deze eigenschappen, opvattingen, eisen, ideeën en verwachtingen die wij hechten aan mannen en vrouwen bloot en gaat uit van een construct. (door de mens bedacht/gemaakt). Deze constructie is duidelijk zichtbaar bij een transgender: iemand bij wie gender en geslacht niet overeen komt. Een mens wordt als man geboren, maar voelt zich in (nagenoeg) alles een vrouw. In een utopische samenleving zonder genderopvattingen zou dit niet hoeven uit te maken, hij zou als vrouw door het leven kunnen gaan zonder dat iemand of zijzelf zich daar druk om maakt. In onze gendergekleurde samenleving stuit de transgender op wetten en praktische bezwaren. Welke wc moet zij in een café inlopen? Welk hokje moet zij aankruisen bij het aanschaffen van een verzekering, krant of tweedehands tv? Een transgender wordt dagelijks geconfronteerd met deze m/v constructie: het druist tegen de natuur van de mens in dat iemand zich niet voelt of gedraagt zoals zijn geslacht. Gelukkig zit de acceptatie van de transgender steeds meer in de lift. Zo stond in april voor het eerst een transgender model voor de Amerikaanse Vogue en gaat de Vlaamse overheid genderneutrale toiletten invoeren. Naar eigen zeggen zodat transgenders zich meer thuis voelen op de werkvloer.

De paradox van de acceptatie van de transgender is helaas dat er nog steeds een hokjesgeest doorheen sluimert. De uitspraak ‘hij is in het verkeerde lichaam geboren’, bevestigtdat er twee opties zijn: man en vrouw. Wat als deze scheidslijn nou niet zo scherp is? Wat als we along the way ons geslacht allemaal zelfbedachte eigenschappen en haast mythische verwachtingen hebben toebedeeld die in de praktijk kant nog wal slaan? Ik ken mannen die zich scheef betalen aan allerlei smeersels en vrouwen die niks met series hebben en het liefst vaasjes drinken in de kroeg. Sterker nog, ik ken meer ‘cocktailmensen’ dan eenduidig volk en dat is volgens mij alles behalve verrassend aangezien ieder mens uniek is. Waarom hoor ik mijn mannelijke vrienden dan vrouwen voor ‘vent’ uitmaken omdat ze een grote mond heeft? Of is een man in de ogen van sommige vriendinnen meteen een ‘wijf’ als hij ook af en toe een zonnebankje pakt?

Dus: ik pleit voor het openzetten van de mannen- en vrouwenhokjes zodat iedereen daar vrij doorheen kan wandelen. Luister goed, ik denk absoluut niet dat er helemaal geen verschillen tussen mannen en vrouwen (als is het soms alleen in uiterlijk) zijn, maar denk dat die streep daartussen wel wat minder rigide getrokken kan worden. Het resultaat: een automatische acceptatie van de transgender en een Vrijere Mens. Het zou toch best rilekst zijn als een vrouw niet meteen als hard wordt gezien wanneer ze kiest voor een carrière in plaats van kind, en een man zich niet hoeft te schamen voor de inhoud van zijn badkamerkastje? Bovenal: een stuk waarachtiger verhaal dan het huidige plot.

Wil je hier meer over weten en testen in welke mate jij onbewust in hokjes denkt? Tijdens museumnacht staat het Atria geheel in teken van dit thema met oa een Grote M/V Vooroordelen show en een genderneutrale photobooth. Vanaf 19:00 op Vijzelstraat 20.

Frederike de la Bije, Museumnacht