Zwangerschaps-en geboorterituelen bij Surinaams-Javaanse moslims.

Oostbidders en Westbidders

Binnen de groep Surinaams-Javaanse moslims bestaan er twee stromingen: de Oostbidders die hun gebed richten naar het Oosten, en de Westbidders, die naar het Westen bidden. Tussen de twee groepen bestond lange tijd grote rivaliteit. De Oostbidders stonden een reformatie van de Surinaams-Javaanse Islam voor, waarbij moslims zich strikter aan de regels moesten houden. Surinaams-Javaanse moslims zouden van nu af aan naar het Oosten moeten bidden, omdat Mekka vanuit Suriname gezien in het oosten ligt. De Westbidders wilden hun geloof blijven praktizeren zoals ze dat op Java gewend waren geweest, met ingebrip van pre-Islamitische gewoontes zoals het brengen van offers of het organiseren van slametans (religieuze offermaaltijden) om de geesten goed gezind te blijven. In Suriname bleven ze naar het Westen bidden.

Mitoni-ritueel

Een belangrijke slametan is de slametan mitoni, die gehouden in de zevende maand van de eerste zwangerschap. De mitoni-ceremonie symboliseert de transitie van het echtpaar naar de ouderlijke rol. In Suriname wordt er een offermaaltijd aangeboden en een ritueel bad in de open lucht. Bij de offermaaltijd wordt er een papgerecht klaargemaakt, de jenang protyot, dat symbool staat voor een gemakkelijke bevalling. De dukun bayi (vroedvrouw) leidt dit ritueel en spreekt de genodigden toe. Het echtpaar wordt gebaad met gekruid water door de Dukun Bayi en de genodigden. De moeder in spe maakt dan een keuze uit zeven sarongs (wikkelrokken), waarbij zij altijd de zevende kiest. De vader in spe moet een kokosnoot in tweeën kappen. Zijn de helften gelijk dan wordt het een jongetje, zo niet dan wordt het een meisje. Het mitoni-ritueel wordt ook in Nederland toegepast, maar op kleinere schaal en het wordt thuis in de badkamer uitgevoerd of op een gehuurde locatie. De meeste Surinaamse Javanen in Nederland voeren de mitoni uit volgens Islamitische tradities, waarbij de pre-Islamitische gewoonte van wierook branden om contact te maken met de geesten, achterwege wordt gelaten.

Bron:
– Dessing, Nathal. M. Rituals of birth, circumcision, marriage, and death among Muslims in the Netherlands(2001)
– Mingoen, H. Tragiek en Traditie: namen en naamgeving bij de Javanen (2006)
Photocredits:werkgroepcaraibischeletteren.nl/mitoni-een-rituele-ceremonie/