Publicaties over en door Aletta Jacobs
Het archief van Aletta Jacobs bevindt zich in de collectie van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Dit archief bevat stukken over de grote thema’s uit het leven van Aletta Jacobs, waaronder een groot aantal brieven aan haar gericht. Sinds januari 2013 heet ons instituut Atria, ontstaan uit een fusie tussen Aletta en E-Quality. Van augustus 2010 tot eind 2012 heeft de collectie Aletta geheten, instituut voor vrouwengeschiedenis. Daarvoor het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging (IIAV). Het archief van Aletta Jacobs is bewaard gebleven en ontsloten voor het publiek. Op deze site kan je zoeken naar foto’s, boeken, artikelen enzovoort.
Publicaties door Aletta Jacobs
Naar Publcaties over Aletta Jacobs
Aletta Jacobs schreef ongeveer 100 artikelen, boeken en brochures. Het onderstaande vormt slechts een fractie ervan, in chronologische volgorde genoemd.
Eigen werk
- ‘Vrouwelijke assistenten in de gasthuizen te Amsterdam‘
H. Burger & Aletta H. Jacobs. Overdruk uit: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. – 1899, 1e dl. (19 februari-7 maart). - De vrouw : haar bouw en haar inwendige organen :
aanschouwelijk voorgesteld door beweegbare platen en met geïllustreerden, verklarenden tekst : een populaire schets / Aletta Henriëtte Jacobs. – Deventer : Kluwer, 1910. – 47p. : ill. (1ste druk: 1899)
Op een toegankelijke wijze legde ze uit hoe de werking van het lichaam was. De publicatie bevatte zelfs een uitklapbare kleurenplaat om de tekst nog begrijpelijker te maken. Met deze uitgebreide uiteenzetting bereikte ze ook een ander doel: aantonen dat de vrouw ook fysiek geschikt was voor arbeid. Daar twijfelde de medische stand toen aan. - Het doel der vrouwenbeweging
Aletta H. Jacobs. – 1899. – 20p. (Overdruk uit De Gids, maart 1899) - Bespreking van het prostitutievraagstuk op de Openbare Vergadering van den Nationalen Vrouwenraad van Nederland te Rotterdam op 2 april 1902.
Nationalen Vrouwenraad van Nederland, 1902. Lezingen van Aletta Jacobs e.a. - Uit het leven van merkwaardige vrouwen
Aletta H. Jacobs. – Amsterdam: Van Rossen, 1905. – 81p. (Overdruk uit Maandblad voor Vrouwenkiesrecht). - Brieven uit en over Amerika
C.V. Gerritsen en Aletta Jacobs. – Amsterdam: Van Rossen, 1906. – 179p. : portr. - Herinnering aan het verblijf ter Sumatra’s O.K. der propagandisten voor vrouwenkiesrecht Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht
Dr. Aletta H. Jacobs en mrs. Carrie Chapman Catt. – 1912. 4p. - Reisbrieven uit Afrika en Azië. Benevens eenige brieven uit Zweden en Noorwegen
Aletta H. Jacobs. – Almelo: W. Hilarius, 1913.
Al tijdens de wereldreis die Aletta Jacobs met Carrie Chapman Catt maakte, legden ze haar indrukken vast. Zo schreef Aletta brieven naar vriendinnen uit de kiesrechtstrijd en publiceerde Carrie artikelen in de National Geografic. In 1913 verscheen een tweedelige bundeling van Aletta’s reisbrieven onder de titel Reisbrieven uit Afrika en Azië – benevens eenige brieven uit Zweden en Noorwegen. Zijn de brieven op zich al interessant, ze leveren ook een veelzeggend tijdsbeeld op. - De vrouw en de vredesbeweging in verband met het vrouwenkiesrecht
Aletta H. Jacobs. Overdruk Congresverslag uit 1917. - Herinneringen van
Dr. Aletta H. Jacobs. (voorwoord J. Oppenheim) – Amsterdam: Van Holkema & Warendorf, 1924, 320p., ill.
Na jaren vol strijdbaarheid nam Aletta Jacobs de rust en de tijd om haar memoires op te schrijven. In 1924 verscheen Herinneringen. Het boek is meer dan het verslag van een persoonlijk leven, hoe bijzonder ook. Door Aletta’s herinneringen krijgen we zicht op een tijdperk waarin belangrijke veranderingen voor vrouwen en meisjes plaatsvonden. - Brieven van Aletta Jacobs aan de familie Broese van Groenou (er is nog zooveel te doen op de wereld)
Inge de Wilde (samenst. en inl.). – Zutphen : Walburg Pers, 1992. 108p., ill. : index : lit.
Door Aletta vertaalde werken
- 1900 Women and Economics van Charlotte Perkins Gilman
Vertaling: De economische toestand der Vrouw. Een studie over de economische verhouding tusschen mannen en vrouwen als een factor in de sociale revolutie.
Aletta Jacobs ging vaak het land in om haar denkbeelden onder de aandacht van het publiek te brengen. Soms was haar enthousiasme groter dan het intellect van de toeschouwer. Dat was zeker zo bij de lezingen die ze hield over het roemruchte boek Women and Economics (1899). Maar het centrale idee werd niet begrepen: dat veel sociale misstanden voortkomen uit het feit, dat de getrouwde vrouw economisch gezien volledig afhankelijk was van haar echtgenoot. Zelfs Aletta moest wel eens iets opgeven, herinnerde ze zich. - 1910 Woman and Labour van Olive Schreiner
Vertaling: De vrouw en arbeid.
‘De geniale en sympathieke Olive Schreiner’, zoals Aletta haar noemde. De Zuid-Afrikaanse Olive Schreiner was destijds een beroemde naam, dankzij publicaties over de sociale positie van vrouwen zoals Woman en Labour, maar ook dankzij haar pro-Zuid-Afrikaanse opstelling tijdens de Zuid Afrikaanse-Engelse oorlog, beter bekend als de Boerenoorlog. Woman and Labour sloot naar onderwerp aan op het door Aletta eerder vertaalde Women and Economics van Charlotte Perkins. In beide boeken was de hoofdgedachte dat vrouwen economische zelfstandig moesten zijn.
Publicaties over Aletta Jacobs
- Een onwrikbaar geloof in rechtvaardigheid : Aletta Jacobs 1854-1929 / Mineke Bosch. – Amsterdam : Uitgeverij Balans, 2005. – 819p.
- Vanuit de schaduw van Aletta Jacobs : Carel Victor Gerritsen (1850-1905) / Gerard Metz. In: Raffia 13 (2001), 1, p.24-26.
- Nieuwe deelgenoten in de wetenschap : vrouwelijke studenten en docenten aan de Rijksuniversiteit Groningen 1871-1919 / Inge de Wilde. – Assen: Van Gorcum, 1998. – XII, 374 p., foto’s, index : lit.
- De koloniale stem van Aletta Jacobs : reisbrieven uit Afrika en Azië / Ena Jansen (vert.) en Mischa Hoyinck. In: Lover, 24 (1997), 4 (dec), p.10-16, lit.
- Aletta Jacobs : lessen bij de film ‘Het Hoogste Streven’ / Marian van der Klein. – Amsterdam: Instituut voor Publiek en Politiek, 1996, – 59p. : lit. : ill. : foto’s
- ‘Dr. Aletta Jacobs, ik heb een paar vragen’: lang verwachte film van Nouchka van Brakel in première’ / Anke Manschot. In: Opzij 23 (1995), 9 (sep), p.66-67.
- Aletta Jacobs: het hoogste streven: interviews en achtergronden / Iekje Smit en Anja Weert (samenst.). – Groningen : Xeno, 1995, 96p. ill., lit. Uitgave n.a.v. de speelfilm over Aletta Jacobs.
- De eerste vrouw : van Aletta Jacobs naar Winnie Sorgdrager / Jolanda aan de Stegge. In: VB Magazine 10 (1995), 7/8 (jul/aug), p.48-51, 60 : lit.
- Nederlandse eerste feministische arts : dokter Aletta Jacobs / Anita Deen. In: Vrouw en gezondheidszorg; 1 (1992), 6 (dec), p.12-13.
- Op mij rusten grooter en ernstiger plichten’ : Dr. Aletta Jacobs’ zorg voor de wereld / Marja van Tilburg (red.), Mineke Bosch, Anita Deen, Claudia Vrieling. – Groningen : Werkgroep Vrouwenstudies Letteren (RUG) e.a. – 1992. 34p., lit. : ill.; 2) Bundel bij de gelijknamige tentoonstelling over Aletta Jacobs in Groningen.
- Zorgen voor de vooruitgang der mensheid : Aletta Jacobs’ visie op beschaving / Claudia Vrieling. In: Dinamiek 9 (1992), 2, p.11-26.
- Op zoek naar de hogere beschaving : Aletta Jacobs op wereldreis / Gerrit-Jan Zwier. In: Onze Wereld 35 (1992), 6 (juni), p.36-38.
- A pioneering Dutch feminist views Egypt : Aletta Jacobs’s travel letters / Harriet Feinburg. In: Feminist Issues 10 (1990), 2, p.65-78.
- Emma Goldman en Aletta Jacobs in Wenen / Joke van Kampen. In: De Groene Amsterdammer 114 (1990), 16 (18 apr), p.16-17.
- Economische onafhankelijkheid : van Aletta Jacobs tot heden / Marjolein Morée en Ineke van Vliet: In: Jeugd en samenleving. 19 (1989), 6/7 (juni/juli), p.341-359.
- Aletta Jacobs als grand old lady / Inge de Wilde. In: Hollands maandblad 31 (1989), 5/6 (mei/juni), p.489-499.
- Lieve dr. Jacobs : brieven uit de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht 1902-1942 / Mineke Bosch (samenst.) en Annemarie Kloosterman (samenst.). – Amsterdam : Feministische Uitgeverij Sara, 1985 (uitgave ter gelegenheid van 50 jaar Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging).
- “Mevrouw was een kattekop” : Herinneringen van de dienstbode van Aletta Jacobs / Anke Manschot. In: Opzij. 17 (1989), 5 (mei), p.57-58.
- Hoor haar : Aletta Jacobs. Hilversum : Vara Teksten, 1983. 120p.
- Vrouwenkultuur en vrouwenbeweging, de overzeese vriendschappen van Ann Howard Shaw, Lucy Anthony, Aletta Jacobs, Carrie Chapman Catt, Rosa Manus en Rosika Schwimmer. – 1983, 7p.
- Aletta Jacobs, persoonlijk bekeken : 1854-1929 : een visie op het leven, denken en werken van de eerste Nederlandse feministe : literatuurrapport / C.J.M. Willems-Bierlaagh. – Amsterdam : G.O.C., 1982, – 48p. : lit.
- Aletta H. Jacobs 1854-1929 / Ilja Mottier. Den Haag: Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, 1981. – 16p., ill., lit.
- Ventings van Teeseling, Susan: Aletta Jacobs, pionierster in de vrouwenstrijd: een schets van enkele aspecten van het maatschappelijk en politiek gebeuren in Nederland rond de eeuwwisseling aan de hand van het leven van Aletta Jacobs. – Haarlem : Erasmuscollege, 1981, – 44p. : lit.
- Honderd jaar na Aletta Jacobs, vrouwen studeren op sociale akademie ‘Den Elzent’ / Marjo van Loosdregt. – Eindhoven : Den Elzent, 1980, – 73p. : ill.
- Aletta H. Jacobs : informatie boekje : documentaire / Stichting Aletta Jacobs. – Groningen : Stichting Aletta Jacobs, 1980. – 16p. : lit.
- De volgelingen van Aletta Jacobs : nieuwe ontwikkelingen in de beroepspraktijk van de vrouwelijke arts: Studium Generale-voorjaar 1979 / Suzette Haakman (samenst.). – Utrecht : Rijksuniversiteit Utrecht, 1979. – 117p. : lit.
- Aletta Jacobs in Groningen : het proefschrift van Aletta Jacobs / Cees van den Berg en Inge de Wilde. – Groningen : Studium Generale, 1979. – 86p. : ill. : lit.
- Aletta Jacobs: pionierswerk naar alle kanten / W.H. Posthumus-van der Goot. – Amsterdam : Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging, 1975. – 20p. : lit.
- Aletta Jacobs : poorten der wetenschap gingen honderd jaar geleden open voor de vrouw. In: Libelle nr. 18, 1972, p.78-85 : ill.
- Hiërarchie en ongehoorzaamheid tussen mannen en vrouwen : Aletta Jacobs en de vrouwenemancipatie in de negentiende eeuw / Paul Kapteyn. – 1971,13p. : lit. (Overdruk uit De Gids jrg. 38 (1971) nr. 10.)
- Dr. Aletta Jacobs / D. Lotens. – Antwerpen : De Sikkel, 1971. – 32p. (Historische verhalen).
- Proeve van een bibliografie betreffende de werken geschreven door en over Dr. Aletta H. Jacobs / L.W. Feith. – Amsterdam : Bibliotheek- en Documentatieschool, 1968. – 40p. : lit.
- Aletta Jacobs opent de rij / W.H. Posthumus-van der Goot. In: Honderdvijftig jaar Koninkrijk der Nederlanden. 1968, p.90-97.
- Aletta Jacobs en haar aandeel in de family-planning in Nederland 1964 / C. van Emde Boas. In: Verstandig Ouderschap, 44 (1964), nr. 6., p.183-184 (Xerox).
- Aletta Jacobs, een pionierster : hoorspel voor de A.V.R.O. 8 februari 1954 / Martha van Brink-Poort. – Hilversum : Stichting Nederlandsche Radio Unie. – 1955. – 60p.
- Letters from Anna Howard Shaw to Aletta Jacobs / Jane de Iongh (ed.). – Leiden : Brill, 1938. – 66p. (Overdruk uit: Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging; Jaarboek II)
- [Dr.] Aletta Jacobs / Betsy Bakker-Nort. – Groningen : Van der Kamp, 1930, – 11p.